[megamag]

To nie powieść s-f, żeby wszystko od początku wymyślać. Nawet jak osadzasz coś w danej epoce, np. Trylogię, to ubierasz bohaterów w stroje z epoki, a nie z XIX wieku. A co dopiero, kiedy piszesz o swojej epoce albo o swoim kręgu kulturowym. Mentalność ludzi średniowiecza znamy właśnie z przekazów literackich. Kiedy czytasz Jane Austen, możesz się dowiedzieć, jak żyły i jak spędzały czas wyższe sfery w jej czasach, nawet jeśli postacie są zmyślone. Kiedy czytasz "Opowieści starego Kairu", możesz się dowiedzieć, jak się żyło w Kairze na początku XX wieku. I zauważyć, jakże przytomnie, że nieco inaczej niż w Europie. I tak samo jak Makuszyński pisał "Szatana z siódmej klasy" w 1937 roku, to nie wzorował się na polskiej szkole lat osiemdziesiątych, bo jeszcze nie wiedział, jaka ona będzie, tylko na polskiej szkole międzywojennej. Jak Zły Tyrmanda chadzał sobie po Pradze lat 50., to to była Praga lat 50., i nawet mówił gwarą warszawską. Sam fakt, że Henryk Nowak nie istniał naprawdę, niczego tu nie zmienia.