Łuszczyca – objawy, leczenie

Łuszczyca to przewlekła, zapalna, nawrotowa i niezakaźna choroba skóry. Dotyczy ona około 2 procent populacji w Europie i Stanach Zjednoczonych. W Polsce choruje na nią do 3 procent społeczeństwa, za to w Azji i Afryce występuje rzadziej. Jej przyczyny nie są do końca znane, ale zakłada się, że jest ona dziedziczona. Za to rozwój i nasilenie łuszczycy zależy od czynników środowiskowych oraz stanu psychicznego chorego.

Fot.: iStock

Łuszczyca – przyczyny

Jako najważniejszy powód zachorowania na łuszczyce podaje się skłonność genetyczną, a konkretnie obecność genu HLA-Cw6. Ale choroba zwykle uaktywnia się i nasila pod wpływem konkretnych czynników środowiskowych oraz chorób. Wywołują oraz zaostrzają łuszczycę:

• infekcje bakteryjne i wirusowe oraz zapalne choroby skóry, (np. różyczka, odra, angina, zapalenie migdałków, łojotokowe zapalenie skóry, trądzik),
• długotrwałe podrażnienie lub uszkodzenie skóry (np. zadrapanie, oparzenie słoneczne),
• niektóre lekarstwa (np. beta-blokery stosowane w leczeniu chorób serca, kortykosteroidy),
• używki (alkohol, papierosy),
• stres.

Wyróżnia się dwa typy łuszczycy. Typ pierwszy jest dziedziczony i do ujawnienia choroby dochodzi przed 40. rokiem życia (zwykle w okresie dojrzewania, miedzy 10 a 14 rokiem życia). Ten typ łuszczycy ma cięższy przebieg, trudniej się go leczy i dość często następują nawroty choroby.Typ drugi łuszczycy to tak zwana łuszczyca dorosłych. Jej pierwsze objawy pojawiają się po 40. roku życia (szczyt zachorowań przypada po 55. roku życia). Ten typ łuszczycy jest rzadziej dziedziczony i zazwyczaj bardziej związany z czynnikami środowiskowymi.

Fot.: iStock

Łuszczyca – objawy

Głównymi objawami łuszczycy są grudkowe wykwity pojawiające się na skórze ciała – najpierw pojawiające się na tak zwanych prostownikach kończyn (kolanach, łokciach), a z czasem na pośladkach, okolicach kości krzyżowej, twarzy, dłoniach, stopach i skórze głowy. Te czerwone grudki pokryte srebrzystą łuską powstają na skutek zbyt szybkiego nawarstwiania się naskórka na powierzchni skóry. Normalnie skóra regeneruje się co 28 dni. Ale u osób chorych na łuszczycę ten proces skraca się nawet o kilka dni.Nowe komórki skóry dojrzewają, gdy tymczasem stare nie zdążyły się jeszcze złuszczyć. Właśnie dlatego u chorych na łuszczycę dochodzi do pogrubienia skóry i tworzenia się na jej powierzchni łusek z martwych komórek. Ze względu na postać zmian łuszczycowych wyróżnia się:

• łuszczycę kropelkowatą (drobnogrudkową) – liczne i małe (średnica to kilka milimetrów) wykwity, które pojawiają się nagle, zwykle 2–3 tygodnie po zakażeniu paciorkowcowym gardła lub migdałków. Ta postać najczęściej występuje u dzieci.
• łuszczyca pieniążkowata – blaszki o średnicy kilku centymetrów powstają na łokciach, kolanach, pośladkach, tułowiu i owłosionej skórze głowy.
• łuszczyca geograficzna – wiele wykwitów zlewa się w rozległe powierzchnie, tworząc wzór przypominający mapę.
• erytrodemia łuszczycowa – ciężki stan zapalny skóry całego ciała. Skóra jest czerwona i złuszcza się na całej powierzchni. Erytrodermię łuszczycową wywołuje zbyt intensywne leczenie miejscowe lub naświetlanie promieniami UV we wczesnym okresie choroby.
• łuszczyca krostkowa – łuszczące się krostki powstają głównie na dłoniach, stopach, skórze między palcami, ale w wersji uogólnionej występują na całym ciele i jest to jedna z cięższych form łuszczycy.

Łuszczycowe zapalenie stawów

Szczególną odmianą łuszczycy jest łuszczyca stawowa. W łuszczycowym zapaleniu stawów zmianom skórnym towarzyszy zapalenie stawów, które objawia się ich:

• bólem,
• sztywnością,
• obrzękiem,
• ograniczeniem ruchomości,
• deformacją.

Przy łuszczycowym zapaleniu stawów występują także objawy ogólnoustrojowe – osłabienie i podwyższona temperatura ciała.Łuszczycowe zapalenie stawów zaczyna się od zapalenia stawów obwodowych, któremu towarzyszy ich ocieplenie i poranna sztywność. Dyskomfort dotyczy wtedy głównie knykci, nadgarstków, łokci, barków, kolan i bioder. Kolejna postacią łuszczycowego zapalenia stawów jest postać osiowa. Wtedy dochodzi do zapalenia stawów kręgosłupa oraz stawów krzyżowo-biodrowych. Pojawia się ból pleców oraz ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym, piersiowym lub lędźwiowym kręgosłupa. Kolejną postacią łuszczycowego zapalenia stawów jest zapalenie palców. Pojawia się ból, zaczerwienienie i obrzęk całego palca. Z czasem palce zaczynają się deformować.

Łuszczyca paznokci

Łuszczyca paznokci dotyczy zarówno osób chorujących na łuszczycę zwyczajną, jak i stawową. Najczęstszym jej objawem są wgłębienia na płytce paznokci, jej podłużne bruzdowanie, szorstkość i kruszenie się. W skrajnym wypadku może jednak dojść do oddzielenia paznokcia od palca i jego utraty.

Leczenie łuszczycy

Łuszczyca jest leczona – a w zasadzie łagodzona – miejscowo i ogólnie. W leczeniu miejscowym stosuje się maści, pasty i wcierki, które mają usunąć łuski i ograniczyć złuszczanie się skóry. W ich składzie znajdziemy:

• złuszczające kwas salicylowy i mocznik,
• dziegieć, który działa keratoplastycznie (odnawia naskórek), keratolitycznie (zmiękcza i usuwa martwą warstwę naskórka), antyseptyczne, przeciwzapalnie, grzybobójczo i bakteriobójczo,
• glikokortykosteroidy, które działają przeciwzapalnie, regulują proces namnażania się komórek skóry i odpowiedź odpornościową organizmu.

W leczeniu ogólnym łuszczycy stosuje się:

• fototerapię światłem ultrafioletowym UVB wytwarzanym przez specjalne lampy,
• fotochemioterapię (PUVA), czyli połączenie terapii światłem z równoczesnym przyjmowaniem leku uwrażliwiającego skórę na jego działanie,
• metotreksat,
• retinoidy,
• tak zwane leki biologiczne podawane przez zastrzyk (adalimumab, etanercept, infiksymab, ustekinumab).

Leczenie łuszczycy w domu

Objawy łuszczy można złagodzić odpowiednio się odżywiając, unikając stresu oraz stosując właściwą pielęgnację. W diecie osoby chorej na łuszczycę nie powinno zabraknąć kwasów omega-3, które znajdziemy między innymi w łososiu, tuńczyku, oleju lnianym i oleju rzepakowym. Jeśli zaś chodzi o pielęgnację skóry z łuszczycą, należy szukać kosmetyków zawierających humektanty (np. kwas hialuronowy) i emolienty (np. lanolinę, ciekłą parafinę, oleje roślinne). Osobom chorym na łuszczycę polecamy zwłaszcza stosowanie oleju konopnego i oleju z awokado. Zobacz także: Twoja skóra szczypie i swędzi oraz jest sucha i zaczerwieniona? Sprawdź, czy nie masz atopowego zapalenia skóry!

Zdjęcie główne: iStock