Kwas palmitynowy, inaczej kwas heksadekanowy (Palmitic Acid), to nasycony kwas tłuszczowy stosowany w kosmetykach do higieny osobistej oraz pielęgnacji. Pełni funkcję tłustego emolientu. Ogranicza utratę wilgoci ze skóry i włosów, dzięki czemu nawilża je i wygładza. Ma również wpływ na konsystencję produktu – umożliwia stworzenie emulsji, reguluje jej lepkość i tworzy pianę.
Spis treści:
Kwas palmitynowy ma wiele cennych właściwości w kosmetologii. Można wyróżnić jego działanie:
Kwasy są popularnym składnikiem kosmetycznym i kojarzą się najczęściej z właściwościami złuszczającymi i zastosowaniem w peelingach. Jest ich jednak kilka rodzajów i mają różne atuty. Kwasy tłuszczowe, takie jak kwas palmitynowy, pełnią przede wszystkim funkcję emolientu i mają działanie pośrednio nawilżające. Składnik ten tworzy na powierzchni skóry barierę ochronną, która zapobiega przeznaskórkowej utracie wody (TEWL). Dzięki temu ma właściwości kondycjonujące – zmiękcza i wygładza cerę, sprawia, że jest jedwabista w dotyku. Warstwa okluzyjna chroni również przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi, takimi jak zanieczyszczenia powietrza, promieniowanie UV, wiatr czy niskie temperatury. Dzięki temu skóra jest bardziej odporna na wysuszenie i podrażnienia, a włosy na osłabienie, łamliwość i rozdwajanie końcówek.
Kwas palmitynowy jest składnikiem kosmetyków do każdego typu cery. Można go znaleźć na etykietach produktów myjących oraz przeznaczonych do codziennej ochrony i nawilżenia skóry. Ponieważ ma właściwości konsystencjotwórcze, może być komponentem wielu formulacji kosmetycznych. Znajduje się m.in. w:
W badaniach CIR (Cosmetic Ingredients Review) ustalono, że preparaty zawierające kwas palmitynowy w stężeniu do 13% są bezpieczne i nie działają drażniąco ani uczulająco na skórę.
Nie ma informacji na temat niepożądanych interakcji kwasu palmitynowego z innymi składnikami kosmetyków. W przeciwieństwie do innych kwasów wykorzystywanych w pielęgnacji skóry nie ma działania złuszczającego i nie trzeba się martwić o łączenie go z innymi substancjami ścierającymi.
Kwas palmitynowy, jak sama nazwa wskazuje, jest pozyskiwany głównie z oleju palmowego, ale jego naturalnym źródłem są również organizmy zwierząt. Może nie być więc odpowiednim składnikiem kosmetyków dla wegan. Wytwarza się go z oleju palmowego lub kokosowego, wosku japońskiego, chińskiego łoju lub spermacetu (substancja występująca w głowie kaszalota). Przed użyciem wybranego kremu lub płynu warto przeczytać ulotkę, która pomoże ustalić, czy dany produkt jest odpowiedni dla osób, które nie akceptują substancji pochodzenia zwierzęcego.
Kwas palmitynowy występuje w tłuszczach zwierzęcych i oleju palmowym w formie glicerydów. Można go znaleźć także m.in. w oleju kokosowym i wosku pszczelim. Proces jego masowej produkcji polega na hydrolizie i frakcjonowaniu (przez destylację lub krystalizację) wybranych tłuszczów roślinnych lub zwierzęcych albo przebiega syntetycznie. Kwas palmitynowy można również uzyskać w procesie produkcji kwasu stearynowego.
Kwas palmitynowy jest składnikiem komedogennym. Stosowany w nadmiarze lub wysokim stężeniu może doprowadzić do zapchania porów skóry, co sprzyja powstawaniu zaskórników. Kosmetyki z kwasem palmitynowym powinny być używane z należytą ostrożnością przez osoby z cerą trądzikową, tłustą i skłonną do wyprysków.
Głównym źródłem kwasu palmitynowego jest olej palmowy. Jego produkcja budzi wiele obaw o środowisko naturalne. Zapotrzebowanie na ten tłuszcz prowadzi do niekontrolowanej wycinki lasów deszczowych (głównie w Indonezji i Malezji). Przekształcanie ich w plantacje palm oleistych jest zagrożeniem dla wielu gatunków zwierząt – m.in. orangutanów – i skutkuje utratą bioróżnorodności, a także wymaga stosowania substancji chemicznych, które zanieczyszczają środowisko. Przed zakupieniem kosmetyku z kwasem palmitynowym warto upewnić się, że posiada certyfikat RSPO, czyli zrównoważonej produkcji oleju palmowego.
Może powodować zaskórniki i wypryski, zatykać pory skóry. Plantacje palmy olejowej dla pozyskiwania oleju palmowego zakłada się w niektórych krajach na obszarach celowo karczowanych, uprawy tej palmy mają destrukcyjny wpływ na środowisko naturalne, florę i faunę lasów deszczowych, które w krajach takich jak Borneo, Malezja, Indonezja są już zagrożone zagładą.