Ekspert radzi 6

[dr Anna Niezgoda]

Nietolerancja laktozy – dość często rozpoznawana przyczyna biegunek u dzieci i dorosłych.
Laktoza, czyli cukier mleczny (nazwa zwyczajowa- bo jest podstawowym cukrem zawartym w mleku, ale zawierają ją również inne produkty pochodzenia mlecznego lub mające mleko w składzie) trawiona jest w przewodzie pokarmowym przez enzym- laktazę. Niedobór tego enzymu powoduje zaburzenia trawienia cukru, a co za tym idzie, fermentację niestrawionego cukru w jelicie. Powoduje to w praktyce: bóle brzucha i nudności po spożyciu pokarmów mlecznych, wzdęcia, biegunkowe, strzelające stolce o kwaśnym zapachu. Stopień nasilenia dolegliwości zależy bezpośrednio od ilości spożytej laktozy, czyli: wypita szklanka mleka może wywołać prawie natychmiastowe sensacje brzuszne, ale plaster sera żółtego czy jogurt naturalny będą lepiej tolerowane.
Brak enzymu rozkładającego laktozę może być spowodowany:
- przejściowo zmniejszoną produkcją laktazy – zdarza się u noworodków (szczególnie wcześniaków) i może być przyczyną nasilonych kolkowych dolegliwości brzusznych
- pierwotny („zaprogramowany”) niedobór laktazy , tzw. hipolaktazja typu dorosłego– częściej występuje w populacji latynoskiej, Azjatów i Indian amerykańskich oraz Żydów aszkenezyjskich. W populacji naszej strefy europejskiej jest stosunkowo rzadki i wyjątkowo ujawnia się u dzieci poniżej 5 roku życia.
-wtórny niedobór laktazy – zdarza się, gdy uszkodzeniu ulega nabłonek jelitowy w przebiegu chorób p.pokarmowego, np. ostra i przewlekła biegunka, lamblioza, chemioterapia, zaburzenia flory jelitowej, ciężkie niedożywienie.
Jak rozpoznać: najprościej mówiąc, jeśli obserwujemy nieprzyjemne objawy po spożyciu mleka i jego produktów, a wyłączenie ich z diety daje właściwie natychmiastowy skutek ”uzdrawiający”- to sposób domowo-obserwacyjny. Przy takim rozpoznaniu Wato udać się do lekarza – poszukiwanie przyczyny niedoboru (test wodorowy, test prowokacji, wykluczenie ch.pasożytniczych itd…..)
Jak sobie radzić:
- u noworodków z kolkowymi bólami brzucha, wzdęciami, strzelającymi stolcami (przejściowy niedobór laktazy): karmionym piersią – podanie preparatu enzymu (dostępny w aptece bez recepty) przed każdym karmieniem; karmionych sztucznie – mieszanka niskolaktozowa
- u dzieci z pierwotnym niedoborem – trudno wykluczyć produkty mleczne z diety, gdyż są cennym źródłem przede wszystkim wapnia, które trudno zastąpić. Dlatego wskazane jest stosowanie produktów mlecznych przetworzonych w ilościach dobrze tolerowanych, np. przetwory z mleka sfermentowanego (kefiry, jogurty, maślanka), żółte sery
- u dzieci z wtórnym niedoborem laktazy – przede wszystkim leczyć chorobę podstawową (wizyta u lekarza)! W przypadku ostrej biegunki u dzieci wyjątkowo rzadko dochodzi do wtórnego niedoboru laktozy, dlatego nie ma bezwzględnych wskazań do odstawiania mieszanki mlecznej czy karmienia piersią.