Studentki na "męskich" kierunkach

[Rarita]

W tym roku zdecydowałam się studiować informatykę, która jeszcze wciąć jest postrzegana jako techniczny, czyli męski kierunek i w związku z tym mam ostatnio sporo wątpliwości, do rozmowy o których chciałabym zachęcić studentki takich właśnie kierunków
Jak się na nich czujecie? Jak odnoszą się do was koledzy z roku? Czy jesteście inaczej traktowane przez prowadzących? Czy czujecie się w jakiś sposób wyalienowane przez koleżanki z typowo kobiecych kierunków? Z czym macie największe problemy i jak sobie z nimi radzicie? No i czy przed wyborem studiów interesowałyście się już daną dziedziną, czy był to wybór z miłości czy z rozsądku??

[Fela Von Helvete]

Napisane przez Rarita

W tym roku zdecydowałam się studiować informatykę, która jeszcze wciąć jest postrzegana jako techniczny, czyli męski kierunek i w związku z tym mam ostatnio sporo wątpliwości, do rozmowy o których chciałabym zachęcić studentki takich właśnie kierunków
Jak się na nich czujecie? Jak odnoszą się do was koledzy z roku? Czy jesteście inaczej traktowane przez prowadzących? Czy czujecie się w jakiś sposób wyalienowane przez koleżanki z typowo kobiecych kierunków? Z czym macie największe problemy i jak sobie z nimi radzicie? No i czy przed wyborem studiów interesowałyście się już daną dziedziną, czy był to wybór z miłości czy z rozsądku??

Informatyka jest kierunkiem technicznym, więc nie wiem, czemu miałaby być tak jedynie postrzegana
Ja właśnie kończę pierwszy rok informatyki, jeśli jestem inaczej traktowana przez wykładowców to jedynie pozytywnie, głównie ze względu na ogólne spore zainteresowanie samą informatyką. Nie czuję się wyalienowana przez koleżanki Problemów jak na razie nie mam. Ja akurat o tym, że jakoś będę związana z informatyką w przyszłości wiem od szóstego roku życia i od tegoż czasu się tym wszystkim interesuję.

Ale:
Jeśli nie czujesz informatyki i nie masz np. ścisłego, analitycznego umysłu to może być ciężko choćby na matmie, fizyce, a przede wszystkim na programowaniu. No i jeżeli się tym nie interesujesz to możesz się zanudzić Pytanie jeszcze nad jaką ewentualną specjalizacją myślisz, bo jeśli np. nad taką grafiką komputerową to wiadomo, że w niektórych kwestiach jest lżej.

[Lady in Blue]

Ja mam koleżankę, która studiowała na plibudzie kierunek - mechanika i budowa maszyn (na I roku było chyba z 5 dziewczyn i 100 facetów), ale przerwała je po narodzinach dziecka. Bardzo podobał jej się ten kierunek i chyba z planuje powrót.

[WhiteCherry]

ja co prawda studiuję kierunek gdzie w sumie facetów i kobietek jest po połowie, ale tak ogółem rzecz biorąc na mojej uczelni zdecydowana większość to faceci. Pamiętam pewien wykład z fizyki, gdzie akurat było tuż przed rozpoczęciem zajęć i na całej sali było ok. 30 dziewczyn i żadnego faceta - komentarz wykładowcy : No! Od razu chce się wykład prowadzić!

[Rarita]

Napisane przez Fela Von Helvete

Informatyka jest kierunkiem technicznym, więc nie wiem, czemu miałaby być tak jedynie postrzegana
Ja właśnie kończę pierwszy rok informatyki, jeśli jestem inaczej traktowana przez wykładowców to jedynie pozytywnie, głównie ze względu na ogólne spore zainteresowanie samą informatyką. Nie czuję się wyalienowana przez koleżanki Problemów jak na razie nie mam. Ja akurat o tym, że jakoś będę związana z informatyką w przyszłości wiem od szóstego roku życia i od tegoż czasu się tym wszystkim interesuję.

Ale:
Jeśli nie czujesz informatyki i nie masz np. ścisłego, analitycznego umysłu to może być ciężko choćby na matmie, fizyce, a przede wszystkim na programowaniu. No i jeżeli się tym nie interesujesz to możesz się zanudzić Pytanie jeszcze nad jaką ewentualną specjalizacją myślisz, bo jeśli np. nad taką grafiką komputerową to wiadomo, że w niektórych kwestiach jest lżej.

Wiem że jest technicznym kierunkiem, a techniczny postrzegany jest jako męski - może niezbyt czytelnie to ujęłam
Umysł mam raczej humanistyczny ale jak przysiądę nad matmę to się nauczę, może tylko zajmie mi to nieco więcej czasu niż typowym ścisłowcom, nastawiam się na wytężoną pracę
A ty jaką wybrałaś specjalizację? Ja chciałabym być webdesignerem, jak tylko mogę to coś piszę albo tworzę grafikę czy animacje, wiem że z niektórymi rzeczami mogę mieć problem ale jak nie spróbuję to się nie przekonam...
czytałam właśnie różne fora internetowe studentów informatyki i zauważyłam, że mężczyźni mają tendencję do traktowania koleżanek z roku jako ładnych dodatków, które znalazły się tam właściwie przez przypadek... nie odczuwasz u siebie takich nastrojów? i czy masz jakieś koleżanki na roku?
przepraszam za gradobicie pytań ale jeszcze mam dwa dni na zmianę decyzji więc wolę się upewnić

[annamariar]

Ja studiuję transport na politechnice, kończę 2 rok. Bo ja wiem, dziewczyn może nie jest przeraźliwie dużo, ale pamiętam, że jak zaczynałam to podali 25%, więc ok.
Szczerze mówiąc, ja wolę jak jest więcej facetów Dyskryminacji raczej nie widać, jak coś to jakiś żarcik najwyżej, ale taki na luzie na prawdę. A faceci zawsze chętni do pomocy

[izazusia]

Skończyłam praktycznie zajęcia na Mechanice i budowie maszyn (została obrona pracy mgr)
Byłam jedyną dziewczyną na roku. Wykładowcy-raczej w porządku aczkolwiek spotkałam się z tekstem, że nasza grupa będzie wolniej pracowac bo jest u nas dziewczyna.
Teraz kończę inny kierunek-na roku było sporo dziewczyn (więcej niż połowa) ale przy wyborze specjalizacji (procesy energetyczne)-znów jestem ja i 17 chłopa. Z tym że tu raczej nie ma kłopotu-koledzy są chyba zadowoleni , że jestem z nimi na roku I w razie problemów zawsze możemy sobie nawzajem pomagac. I jak to prowadzący stwierdził : że kolokwium zaliczyło 100% kobiet i 10 % mezczyzn czyli 2 osoby

Mój mąż skończył informatykę-mieli kilka dziewczyn na roku, z czego jedna jak to mój mały szowinista przyznał z żalem w głosie-naprawdę kumała o co chodzi (czytaj: była najlepsza)

[ankasz]

Napisane przez WhiteCherry

ja co prawda studiuję kierunek gdzie w sumie facetów i kobietek jest po połowie, ale tak ogółem rzecz biorąc na mojej uczelni zdecydowana większość to faceci. Pamiętam pewien wykład z fizyki, gdzie akurat było tuż przed rozpoczęciem zajęć i na całej sali było ok. 30 dziewczyn i żadnego faceta - komentarz wykładowcy : No! Od razu chce się wykład prowadzić!

u mnie są same dziewczyny w grupie i zwykle wykładowcy mówią przyciszonym głosem "Błogosławiony między niewiastami"

[Lexie]

Napisane przez izazusia

I jak to prowadzący stwierdził : że kolokwium zaliczyło 100% kobiet i 10 % mezczyzn czyli 2 osoby

Napisane przez ankasz

u mnie są same dziewczyny w grupie i zwykle wykładowcy mówią przyciszonym głosem "Błogosławiony między niewiastami"

To fajnie tam macie

Autorce na pocieszenie - stereotypowe myślenie powoli ustępuje, na pewno teraz łatwiej jest być dziewczyną na "męskim" kierunku, niż kiedyś. Nie przejmuj się i próbuj.
Znaczenie ma pewnie jeszcze to w jakiej szkole będziesz studiować.

[panierrka]

Ja jestem na "elektronicznej" informatyce, na 100 facetów jest kilka dziewczyn.

Ja czuję się bardzo dobrze, początki były dość trudne, bo nie umiałam nic z programowania Większość prowadzących zauważa dziewczyny, czasem skomentuje przychylnie lub nie - da się przeżyć. Czasami mamy leciutkie fory, co wyrównuje się na przedmiotach prowadzonych przez kobiety.

Koledzy odnoszą się uprzejmie.

Wybrałam informatykę, bo szybko się nudzę za łatwymi i monotonnymi zadaniami, a to dosyć różnorodna i dynamicznie rozwijająca (się) dziedzina. Nie miałam żadnej zaawansowanej wiedzy z tej dziedziny, a jedynym znanym systemem operacyjnym był Windows. Jakoś sobie radzę

[Kiriko]

Temat dla mnie ;D też wybieram się na informatykę, ale uniwersytecką. Nie mam pojęcia o programowaniu (bo Pascal to chyba są podstawy podstaw), ale intryguje mnie informatyka jako nauka i chciałabym ją poznać, zrozumieć. Mam nadzieję, że dam sobie jakoś radę i mężczyźni na moim kierunku nie zjedzą mnie żywcem jestem raczej bardzo pozytywnie nastawiona

[Rarita]

O, chyba nawet się nie spodziewałam takiego odzewu po waszych wypowiedziach wnioskuję, że za bardzo nie ma się czego bać, dzięki

[eyo]

oo dziewczyny na wydziałąch mechanicznych to poezja
też studiuję kierunek techniczny, u nas niby facetów i dziewczyn pół/pół ale czasem mamy zajęcia na mechanicznym i to są jaja

ostatnio miałam zaliczenie z technologii maszyn
odpowiadam, generalnie całkiem całkiem..profesor sie na mnie dziwinie patrzy ja już cała w strachu a on do mnie tak
"no już pani zaliczę bo i tak nic z tego nie bedzie"

jak kolega odpowiadał u niego i miał podobną wiedze to nie zaliczył.. no u faceta to najwyraźniej coś z tego będzie


poza tym jedna propozycja do autorki
mówisz, że jesteś bardziej humanistką.. powiem ci tak - nie patrz na informatykę przez pryzmat pasji a lepiej spradź sobie jakie tam obowiązują przedmioty bo zanim ty naprawdę zaczniesz się uczyć tego co ci się marzy to będziesz musiałą przebrnąć chociażby przez kilka przedmiotów matematycznych bardzo szczególowo.. dla większości osób te pierwsze lata są nie do przebrnięcia po prostu

niestety na studiach technchnicznych najpierw trzeba zdobyć wiedzę techniczną a potem dopiero zaczyna się specjalizacja w danej dziedzine i żeby do tego dojść trzeba się mocno wysilić..

[nicRu]

Jesli ktos jest na tyle zdeterminowany, ze siąść nad matmą (zalezy gdzie, ale dośc trudną zwykle, przynajmniej tak jest na UJ i AGH) oraz lubi posiedziec minimum z 3-5 godzin dziennie programując - to przejdzie pierwsze lata. To tlyko kwestia chęci, zdolności i determinacji, ale niestety w informatyce trzeba mieć takie "coś", iskrę, inaczej się tego nie załapie (ja tego nie mam i nie zdecydowałam się w końcu na informatykę).

[WhiteCherry]

Napisane przez annamariar

Szczerze mówiąc, ja wolę jak jest więcej facetów

ja też tak wolę nie wytrzymałabym z przewagą dziewczyn faceci są bardziej wyluzowani i pomocni

Napisane przez ankasz

u mnie są same dziewczyny w grupie i zwykle wykładowcy mówią przyciszonym głosem "Błogosławiony między niewiastami"

[Kiriko]

Napisane przez nicRu

Jesli ktos jest na tyle zdeterminowany, ze siąść nad matmą (zalezy gdzie, ale dośc trudną zwykle, przynajmniej tak jest na UJ i AGH) oraz lubi posiedziec minimum z 3-5 godzin dziennie programując - to przejdzie pierwsze lata. To tlyko kwestia chęci, zdolności i determinacji, ale niestety w informatyce trzeba mieć takie "coś", iskrę, inaczej się tego nie załapie (ja tego nie mam i nie zdecydowałam się w końcu na informatykę).

O taaak, kocham siedzieć nad matmą programowaniem też nie pogardzę - czyli chyba mogę być spokojna

Też wolę, gdy jest więcej facetów, lepsza atmosfera

To mój setny post! taka okrągła liczba... jakoś szybko mi to zleciało...

[nicRu]

To kwestia tego, ze trzeba wlasnie umiec przysiąść i posiedziec Reszta to taka iskra, ktorej wlasnie neistety nie mam

[Kiriko]

Napisane przez nicRu

To kwestia tego, ze trzeba wlasnie umiec przysiąść i posiedziec Reszta to taka iskra, ktorej wlasnie neistety nie mam

Mój nauczyciel informatyki w LO ciągle zachęcał mnie do programowania i algorytmiki, bo według niego przychodziło mi to łatwo i nawet wśród maniaków komputerowych, jakimi byli moi koledzy z grupy radziłam sobie całkiem nieźle. Widocznie, widział we mnie coś, czego ja nie dostrzegałam mam nadzieję, że to "coś" troszkę mi pomoże...

[nicRu]

Oby
Ja w liceum radziłam sobie kiepsko, bo nikt we nei "informatycznie" nie wierzyl, na studiach na AGH mam 5.0 z programowania :P

[parodia]

To ja też - wybieram się na elektronikę i telekomunikację z wykładowym angielskim.
Na 28 osób w zeszłym roku przyjęto 3 dziewczyny, rok temu - 1, więc kierunek oblegany przez facetów.
W liceum też byłam w "męskiej" klasie - 15 do 7 i dużo lepiej czuję się takim towarzystwie koleżanek nie z politechniki raczej mam mało
Ogólnie też się zastanawiałam nad informatyką - taką elektroniczną, jak jedna wizażanka już wspomniała, ale zwyciężyła EiT, jako kierunek dający większe pole manewru

[Fela Von Helvete]

Napisane przez Rarita

Wiem że jest technicznym kierunkiem, a techniczny postrzegany jest jako męski - może niezbyt czytelnie to ujęłam
Umysł mam raczej humanistyczny ale jak przysiądę nad matmę to się nauczę, może tylko zajmie mi to nieco więcej czasu niż typowym ścisłowcom, nastawiam się na wytężoną pracę
A ty jaką wybrałaś specjalizację? Ja chciałabym być webdesignerem, jak tylko mogę to coś piszę albo tworzę grafikę czy animacje, wiem że z niektórymi rzeczami mogę mieć problem ale jak nie spróbuję to się nie przekonam...
czytałam właśnie różne fora internetowe studentów informatyki i zauważyłam, że mężczyźni mają tendencję do traktowania koleżanek z roku jako ładnych dodatków, które znalazły się tam właściwie przez przypadek... nie odczuwasz u siebie takich nastrojów? i czy masz jakieś koleżanki na roku?
przepraszam za gradobicie pytań ale jeszcze mam dwa dni na zmianę decyzji więc wolę się upewnić

U mnie specjalizację wybiera się na piątym semestrze, jeszcze się nie zdecydowałam, ale pewnie pójdę w coś w technologiach internetowych lub inżynierii programowania - jestem webdesignerem, cały czas uczę się w kierunku tworzenia witryn i interesuję się standardami sieciowymi. Idąc na studia myślałam o grafice komputerowej, ale chyba jednak z tego zrezygnuję.

Mam koleżanki na roku, aczkolwiek wszystkich studentów u nas ogółem na dziennych jest np. dość mało. Ja akurat jestem jedną z lepszych na roku, przy czym spora część mam wrażenie, że też przyszła trochę z przypadku i nie mają takiego drygu do informatyki. Ale np. przez facetów z wyższych semestrów i bardziej interesujących się tematem wydaję mi się, że jestem dość fajnie traktowana (bo czasem coś się tam z nimi zagada), zwłaszcza, że trochę się na rzeczy znam

Jeśli masz motywację, to myślę, że warto próbować, ale na prawdę musisz się nastawić na dużo pracy. Samo programowanie na prawdę wymaga analitycznego umysłu, wyobraźni i takiego drygu, coś jak przy rozwiązywaniu skomplikowanych zadań z matmy (co też uwielbiam ) gdzie musisz sporo kombinować

Napisane przez eyo

oo dziewczyny na wydziałąch mechanicznych to poezja
też studiuję kierunek techniczny, u nas niby facetów i dziewczyn pół/pół ale czasem mamy zajęcia na mechanicznym i to są jaja

ostatnio miałam zaliczenie z technologii maszyn
odpowiadam, generalnie całkiem całkiem..profesor sie na mnie dziwinie patrzy ja już cała w strachu a on do mnie tak
"no już pani zaliczę bo i tak nic z tego nie bedzie"

jak kolega odpowiadał u niego i miał podobną wiedze to nie zaliczył.. no u faceta to najwyraźniej coś z tego będzie


poza tym jedna propozycja do autorki
mówisz, że jesteś bardziej humanistką.. powiem ci tak - nie patrz na informatykę przez pryzmat pasji a lepiej spradź sobie jakie tam obowiązują przedmioty bo zanim ty naprawdę zaczniesz się uczyć tego co ci się marzy to będziesz musiałą przebrnąć chociażby przez kilka przedmiotów matematycznych bardzo szczególowo.. dla większości osób te pierwsze lata są nie do przebrnięcia po prostu

niestety na studiach technchnicznych najpierw trzeba zdobyć wiedzę techniczną a potem dopiero zaczyna się specjalizacja w danej dziedzine i żeby do tego dojść trzeba się mocno wysilić..

Napisane przez nicRu

Jesli ktos jest na tyle zdeterminowany, ze siąść nad matmą (zalezy gdzie, ale dośc trudną zwykle, przynajmniej tak jest na UJ i AGH) oraz lubi posiedziec minimum z 3-5 godzin dziennie programując - to przejdzie pierwsze lata. To tlyko kwestia chęci, zdolności i determinacji, ale niestety w informatyce trzeba mieć takie "coś", iskrę, inaczej się tego nie załapie (ja tego nie mam i nie zdecydowałam się w końcu na informatykę).

Dokładnie
No i jeśli miało się w liceum/technikum trudności z matmą to rzeczywiście może być ciężko.

Aaa i co do małej ilości dziewczyn na informatyce - ja szczerze mówiąc wręcz liczyłam na to, że będę jedyna Bo zdecydowanie wolę męskie towarzystwo, w klasie w LO też było mniej dziewczyn i facetów i było świetnie

[Rarita]

Ja od kilku dni siedzę powtarzając sobie wszystko od podstaw, i muszę przyznać że jak sobie siedzę nad tym sama na spokojnie to mi idzie o wiele lepiej niż z nauczycielem w szkole powtarzającym ciągle, że już to powinniśmy dawno umieć
a na jakim poziomie byłyście (chodzi o matmę oczywiście) gdy zaczynałyście studia? jak będę miała dobrze opanowany materiał do matury, to wystarczy? Oczywiście wiem, że im więcej tym lepiej, ale chciałabym jeszcze zerknąć do fizyki no i posiedzieć nad programowaniem i innymi informatycznymi tematami...

[aguna]

Ja wybieram się na mechanikę i budowę maszyn i mam wielkie obawy pisałam już o tym na innym wątku.

Najbardziej boję się o znalezienie pracy, co będę naprawiać śmigłowce ? Ja bardzo chętnie, ale czy inni spojrzą na kobietę tak ochoczo, to śmiem wątpić...

[nicRu]

Ale mozna byc dobrym z matmy, a dobrym informatykiem juz nie

[Fela Von Helvete]

Napisane przez Rarita

Ja od kilku dni siedzę powtarzając sobie wszystko od podstaw, i muszę przyznać że jak sobie siedzę nad tym sama na spokojnie to mi idzie o wiele lepiej niż z nauczycielem w szkole powtarzającym ciągle, że już to powinniśmy dawno umieć
a na jakim poziomie byłyście (chodzi o matmę oczywiście) gdy zaczynałyście studia? jak będę miała dobrze opanowany materiał do matury, to wystarczy? Oczywiście wiem, że im więcej tym lepiej, ale chciałabym jeszcze zerknąć do fizyki no i posiedzieć nad programowaniem i innymi informatycznymi tematami...

Ja akurat z matmy miałam przygotowanie bardzo dobre - miałam w liceum najlepszego matematyka w okolicy, facet bardzo wymagający, ale potrafił dobrze wszystkiego nauczyć i do tego miałam 7 godzin matmy tygodniowo Z fizyki nigdy nie byłam niestety zbyt biegła, ale w pierwszym semestrze zaliczyłam ją na 4,5

[panierrka]

Napisane przez Rarita

a na jakim poziomie byłyście (chodzi o matmę oczywiście) gdy zaczynałyście studia? jak będę miała dobrze opanowany materiał do matury, to wystarczy? Oczywiście wiem, że im więcej tym lepiej, ale chciałabym jeszcze zerknąć do fizyki no i posiedzieć nad programowaniem i innymi informatycznymi tematami...

Ja miałam dobrze opanowany materiał do matury, z programowania nic

Jak bardzo chcesz, to można ogarnąć trochę C, C++, bo to zawsze się przyda.

A co do tej iskry, to naprawdę przesadzacie Zdolność analitycznego myślenia owszem, zacięcie do pisania programów także (w końcu jedyna droga do nauki programowania to pisanie, pisanie, pisanie), ale nie róbmy z tego nie wiadomo czego To nie seminarium duchowne

[nicRu]

Uwierz mi, wymyślić algorytm - spoko, kwestia tego, żeby nie myśleć nad nim trzy godziny gdy problem jest błahy i żeby był jak najkorzystniejszy czasowo i pamięciowo. A na informatyce programy nie są tak banalane jak na innych kierunkach.

Poza tym informatyka to w sumie nie samo programowanie, fizyka, elektronika i tego typu rzeczy też.

Ale moim zdaniem jak ktoś chce, to sobie poradzi

[Kiriko]

Napisane przez Fela Von Helvete

Ja akurat z matmy miałam przygotowanie bardzo dobre - miałam w liceum najlepszego matematyka w okolicy, facet bardzo wymagający, ale potrafił dobrze wszystkiego nauczyć i do tego miałam 7 godzin matmy tygodniowo Z fizyki nigdy nie byłam niestety zbyt biegła, ale w pierwszym semestrze zaliczyłam ją na 4,5

U mnie było podobnie - najlepsza matematyczka w mieście, poza tym klasa sama cisnęła z materiałem, bo byliśmy zbiorowiskiem osob z najlepszych gimnazjów w mieście (oni - geniusze przez renomę gimnazjum i ja laureatka konkursu wojewódzkiego, absolwentka gim uważanego przez wszystkich za najgorsze)... Ciągle jakieś dowodziki, trudne zadania, ponadto o 7.00 raz w tygodniu mieliśmy przez dwa lata zajęcia z analizy matematycznej (granice, badanie przebiegu zmienności funkcji, pochodna, całki etc. to dzięki tym zajęciom pokochałam matmę). Bardzo dobrze wspominam lekcje matematyki w liceum

[layla_lbn]

Ja studiuję na Politechnice, może nie do końca na męskim kierunku, ale z tego, co wiem, to na rynku pracy mało jest kobiet po moim kierunku . I na roku chyba więcej jest facetów.

Z nieprzyjemnych sytuacji wynikających z studiowania na PL, zdarzył nam się pewien wykładowca [z jakiegoś innego wydziału], który na pierwszym wykładzie stwierdził, że Politechnika nie jest dla kobiet i nie wie, co one tu w ogóle robią .

Inżynieria Środowiska, już 5 rok

Co do programowania, to miałam na 1 roku, ale to masakra dla mnie była. Nic już z tego nie pamiętam, poza tym, że strasznie mi się nie podobało i nie mam pojęcia po co mi to było, ale ważne, że zaliczone..

[Fela Von Helvete]

Napisane przez panierrka

Ja miałam dobrze opanowany materiał do matury, z programowania nic

Jak bardzo chcesz, to można ogarnąć trochę C, C++, bo to zawsze się przyda.

A co do tej iskry, to naprawdę przesadzacie Zdolność analitycznego myślenia owszem, zacięcie do pisania programów także (w końcu jedyna droga do nauki programowania to pisanie, pisanie, pisanie), ale nie róbmy z tego nie wiadomo czego To nie seminarium duchowne

Oczywiście, że wszystkiego można się nauczyć, z tym, że też bierzmy pod uwagę fakt, że skończenie nawet informatyki nie gwarantuje pracy w zawodzie Większość firm w branży patrzy na doświadczenie i umiejętności, a nie na papierek Ale to takie tylko małe wtrącenie, bo spotkałam się z przekonaniem wśród studentów tego kierunku, że jak dostaną papierek to będą rozchwytywani na rynku pracy