Swaćba, czyli ślub i wesele w stylu słowiańskim

Ożenek i świętowanie małżeństwa u naszych pradziadków miało wymiar metafizyczny, w którym więź nawiązywała nie tylko młoda para, lecz także ich rodziny. Choć obecnie wykonanie prawdziwej starosłowiańskiej uroczystości jest niemal niemożliwe ze względu na standardy moralne i wierzenia religijne, to młode pary bardzo często inspirują się pogańskimi zwyczajami, by wyprawić prawdziwie oryginalne wesele.

Spis treści:

1. Słowiańska ceremonia zaślubin – jak wyglądał starosłowiański ślub?
2. Słowiańskie wesele – tradycje i zwyczaje
3. Jak zorganizować wesele w stylu słowiańskim?
   • Idealne miejsce na słowiański ślub i wesele
   • Dekoracje na wesele słowiańskie
   • Muzyka na wesele w stylu słowiańskim
4. Panna młoda na słowiańskim weselu
5. Pan młody na słowiańskim weselu

Słowiańska ceremonia zaślubin – jak wyglądał starosłowiański ślub?

Swaćba to starosłowiański obrządek zawarcia związku małżeńskiego. Choć do tej pory zachowało się niewiele źródeł, z których moglibyśmy dowiedzieć się, jak dokładnie wyglądała uroczystość zaślubin w plemionach słowiańskich, to dzięki pracy etnologów możemy zrekonstruować tradycyjny ślub pogański.

Słowiański ślub miał bardzo metafizyczny charakter. W ceremonii nie chodziło tylko o ożenek, lecz przyjaźń rodów, akceptację duchów przodków i przekazanie płodności. Zarówno ślub, jak i wesele były przepełnione różnymi tradycjami i zwyczajami, które mogą być dla Was świetną inspiracją na tematyczne przyjęcie!

Słowiańskie wesele – tradycje i zwyczaje

Słowiański ślub i wesele znacząco różnią się od tradycji, które znane są nam dzisiaj. W przeciwieństwie do chrześcijańskiego ślubu swaćba miała połączyć ze sobą nie tylko dwoje młodych ludzi, lecz także ich rodziny. Zgoda rodzin musiała być obopólna, gdyż podczas ceremonii w kontrakcie ślubnym rody podpisywały pakt przyjaźni, który potwierdzony był wniesieniem odpowiedniego posagu.

Posag na słowiańskim weselu

Co ciekawe, wbrew powszechnej opinii w słowiańskiej tradycji posag musiała wnieść rodzina zarówno panny młodej (tzw. posag), jak i pana młodego (tzw. wiana). Wymiana darów pomiędzy rodzinami była zwieńczeniem kontraktu małżeńskiego państwa młodych i początkiem przyjaźni dwóch rodów. Zgody między rodami dokonywał swat.

Swat na słowiańskim weselu

Bez dwóch zdań swat był najważniejszą osobą na uroczystości zaślubin. Rolą swata było nie tylko zwieńczenie negocjacji, lecz także wyznaczenie terminu wesela czy zmówiny (znane dzisiaj jako zaręczyny).

Swatem była najbardziej poważana osoba we wspólnocie, która była autorytetem dla całej społeczności.

Przekazanie młodym płodności przez rodziny

Według dawnych wierzeń słowiański ślub miał także moc przekazywania młodym płodności. W starosłowiańskiej kulturze kobieta i mężczyzna byli płodni wyłącznie wtedy, gdy zawarli związek małżeński w obecności swata.

Wspólne krojenie kołacza na słowiańskim weselu

Jednym z najistotniejszych elementów swaćby było wspólne krojenie chleba przez młodych Słowian. Para młoda dzieliła między gości obrzędowe pieczywo na znak rozpoczęcia swojej wspólnej przygody małżeńskiej.

Naoczne pokładziny

Pokładziny to z pewnością jedno z najistotniejszych elementów słowiańskiego ślubu i wesela, który o ze zgrozą wspominany jest przez duchownych. Małżeństwo było uważane za ważne wyłącznie wtedy, gdy na oczach zaproszonych gości weselnych para młoda obcowała cieleśnie. Wydarzenie musiało być naoczne dla całego zgromadzonego społeczeństwa.

Oczepiny panny młodej

Jedna z nielicznych słowiańskich tradycji, która zachowała się w niemal niezmienionej formie do dnia dzisiejszego. Na znak zawarcia małżeństwa kobieta ściągała swój dziewiczy wianek i zakładała swój czepiec weselny. Taka tradycja wciąż kultywowana jest chociażby na góralskich weselach, z jedną małą różnicą. Na znak posłuszności wobec męża i całkowitego oddania młoda Słowianka musiała także ściąć swoje włosy, by nie kusić już nimi innych mężczyzn.

Przenoszenie przez próg

W starosłowiańskiej tradycji istniał także zwyczaj przenoszenia panny młodej przez próg domu. Brzmi znajomo, prawda? Jednak w tamtych czasach nie wykonywano tego ze względu na pomyślne życie małżeńskie, lecz z obawy o duchy domu. Wierzono, że duchy przodków mogą czuć się urażone, jeśli jakaś obca kobieta bezceremonialnie przejdzie próg domu.

Panna młoda była więc nie tylko przenoszona przez próg, lecz często pan młody przebierał ją za kogoś innego, by nie urazić duchów przodków. Co ciekawe – i niestety dość brutalne – panna młoda była uważana za obcą tak długo, aż nie urodziła pierwszego syna. Dopiero wtedy mogła czuć się swobodnie w nowym domu.

Jak zorganizować wesele w stylu słowiańskim?

Sami widzicie, że słowiańskie zwyczaje są naprawdę sporą inspiracją do wyprawienia pogańskiego wesela. Taki motyw tematyczny dostarcza sporą dozę inspiracji, lecz także atrakcji dla wszystkich gości weselnych.

Chcąc dobrze oddać klimat ceremonii swaćby, musicie zadbać nie tylko o znajomość historycznych zwyczajów, lecz także o odpowiednią scenerię.

Idealne miejsce na słowiański ślub i wesele

Miejsce ślubu i wesela powinno wam pozwolić na bliski kontakt z naturą. Doskonałym pomysłem będzie wesele w lesie, które przeniesie was do rdzennego miejsca zamieszkania polskich Słowian.

Organizując wesele w stylu słowiańskim w lesie, nie musicie zbytnio przejmować się dekoracjami, gdyż otaczająca was sceneria będzie doskonałą dekoracją sama w sobie.

Jeśli jednak, nie uda wam się zorganizować przyjęcia na łonie natury, to musicie szczególną uwagę zwrócić na dekoracje, które pozwolą wam oddać klimat starosłowiańskich uroczystości.

Dekoracje na wesele słowiańskie

Na słowiańskim ślubie i weselu wszystko powinno być naturalne. Nie ma mowy o plastikowych dekoracjach czy balonach. Do stworzenia ozdób spróbujcie wykorzystać dary natury. Gałęzie drzew, kwiaty czy własnoręcznie wyrzeźbione figury bogów z drewna będą dobrze oddawać klimat starosłowiańskich uroczystości.

Muzyka na wesele w stylu słowiańskim

Na takiej uroczystości raczej nie przyda wam się najlepsza playlista hitów disco polo na wesele. Najlepiej sprawdzą się stare słowiańskie piosenki, czyli tzw. pieśni staropolskie. Przy odrobinie wysiłku z pewnością znajdziecie zespół, który specjalizuje się w takich utworach. Starosłowiańska kultura jest teraz w modzie, więc na rynku nie brakuje takich artystów.

Panna młoda na słowiańskim weselu

Na ceremonię zaślubin słowiańska panna młoda najczęściej ubierała swój strój obrzędowy. Była to dość luźna biała suknia, która nierzadko przepasana była czerwonym pasem z haftem ludowym. Nieodłącznym elementem stylizacji panny młodej był wianek, który po przyjęciu małżeństwa był zmieniany na czepiec.

Jeśli chcesz więc wystylizować się na prawdziwie słowiańską pannę młodą, postaw na jak najprostszą suknię ślubną (koniecznie z jednej warstwy tkaniny) i zadbaj o ozdobny wianek i czerwone dodatki.

Pan młody na słowiańskim weselu

Prawdziwy Słowian na swoje wesele (szczególnie te pierwsze) zakładał haftowaną koszulę, tzw. wyszywankę.

To bardzo prosty typ koszuli, które przy dekolcie zawiera czerwony starosłowiański haft. Jeśli jednak nie chcesz zrezygnować z tradycyjnego garnituru, gdyż starosłowiańska koszula jest dla Ciebie zbyt awangardowa, to postaraj się dodać jakiś słowiański element do swojej stylizacji. Czasem wystarczy słowiańska przepaska czy wpięty kwiat polny w marynarkę, który nada Ci bardziej rustykalnego charakteru.