Trądzik odwrócony – przyczyny, objawy, leczenie

Trądzik odwrócony wymaga konsultacji z lekarzem i wdrożenia odpowiedniej terapii, ponieważ konsekwencje nieleczenia zapalnych zmian mogą być bardzo poważne. Choroba ta rozwija się najczęściej między 20. a 25. rokiem życia, a towarzyszące jej ropnie i dolegliwości bólowe nieraz utrudniają funkcjonowanie i znacząco obniżają jakość życia pacjentów.

Spis treści:

1. Czym jest trądzik odwrócony?
2. Fazy rozwoju trądziku odwróconego
3. Trądzik odwrócony – przyczyny
4. Objawy trądziku odwróconego
5. Leczenie trądziku odwróconego
6. Trądzik odwrócony – możliwe powikłania

Czym jest trądzik odwrócony?

Trądzik odwrócony (acne inversa, hidradenitis suppurativa) jest przewlekłą dermatozą obejmującą mieszki włosowe i gruczoły apokrynowe. Jest to dość rzadko występująca choroba skórna (częstość występowania szacuje się na ok. 1-4%), dotykająca głównie mężczyzn po okresie pokwitania. Często początkiem trądziku odwróconego jest zapalenie mieszka włosowego, które stopniowo się nasila, prowadząc do powstania dużych i bolesnych zmian skórnych.

Fazy rozwoju trądziku odwróconego

We wczesnych stadiach trądziku odwróconego dochodzi do tak zwanej hiperkeratozy ujścia mieszka włosowego, czyli pogrubienia warstwy rogowej naskórka w tym miejscu. Tworzą się wtedy krosty i zaskórniki bardzo przypominające trądzik pospolity. Z czasem dochodzi do pęknięcia mieszka włosowego i powstania nasilonego nacieku zapalnego. Na tym etapie może pojawić się ropień i przetoki.

W kolejnym stadium choroby dochodzi do uszkodzenia lub wręcz zniszczenia tak zwanych gruczołów apokrynowych – specyficznych gruczołów potowych, które nie wytwarzają wydzieliny, żeby uregulować temperaturę ciała (tak jak zwykłe gruczoły potowe), ale są stymulowane przez hormony i silne emocje (np. stres).

W późnym stadium trądziku odwróconego następuje zwłóknienie skóry właściwej i tkanki podskórnej (robią się grubsze i mniej elastyczne) oraz rozwoju poważnego stanu zapalnego. Zmiany chorobowe są liczne, zdarza się, że dochodzi do łączenia się przetok.

Trądzik odwrócony – przyczyny

Przyczyny trądziku odwróconego nie są do końca znane. Uważa się jednak, że ważną rolę odgrywają czynniki genetyczne. Do rozwoju trądziku odwróconego mogą przyczyniać się też zaburzenia hormonalne i immunologiczne. Stwierdzono również występowanie zależności między nasileniem trądziku odwróconego a otyłością i paleniem papierosów. U chorych na trądzik odwrócony nierzadko diagnozowana jest cukrzyca i zespół metaboliczny.

Objawy trądziku odwróconego

Charakterystyczną cechą jest nietypowa lokalizacja zmian chorobowych, która pomaga w zdiagnozowaniu trądziku odwróconego. O ile w przypadku innych rodzajów trądziku gromadzą się one głównie na twarzy, dekolcie czy plecach, o tyle umiejscowienie zmian skórnych w trądziku odwróconym związane jest bezpośrednio z rozmieszczeniem gruczołów apokrynowych. Ropnie, przetoki i guzki występują więc głównie w fałdach skórnych. Trądzik odwrócony lokalizuje się w obrębie:

• pach,
• pachwin,
• pośladków i okolic odbytu,
• skóry pod biustem u kobiet,
• narządów płciowych.

Rzadziej występuje na karku czy po wewnętrznej stronie ud. Bardzo rzadko pojawia się na twarzy, co stanowi jedno z głównych kryteriów pozwalających odróżnić trądzik odwrócony od innych odmian tej choroby.

Rozpoznanie trądziku odwróconego stawia się również na podstawie znacznego stopnia nasilenia zapalnych zmian skórnych, którym nierzadko towarzyszy ropna wydzielina o nieprzyjemnym zapachu. Zmiany te mogą być na tyle bolesne, że utrudniają codzienne funkcjonowanie. Nic dziwnego, że chorzy zmagają się często też z zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi.

Co ważne, trądzik odwrócony jest chorobą przewlekłą, w przypadku której może dochodzić do nawrotów i zaostrzeń.

Leczenie trądziku odwróconego

Leczenie trądziku odwróconego jest bardzo trudne. Terapia farmakologiczna opiera się głównie na stosowaniu miejscowych i doustnych antybiotyków. Mogą być stosowane także preparaty sterydowe i leki immunosupresyjne. W przeciwieństwie do trądziku pospolitego trądzik odwrócony słabo reaguje na izotretynoinę.

Zazwyczaj jednak – szczególnie w przypadku mocno nasilonych zmian – leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych efektów i najskuteczniejszym rozwiązaniem jest chirurgiczne wycięcie zmian skórnych. Podczas zabiegu wycinane są chore tkanki wraz z marginesem zdrowej skóry.

Wspomagająco w leczeniu trądziku odwróconego przeprowadza się również krioterapię i laseroterapię.

W leczeniu trądziku odwróconego ważne jest ścisłe przestrzeganie zasad higieny, odkażanie zmian chorobowych i pilnowanie, żeby w fałdach nie gromadziła się wilgoć.

Warto zwrócić uwagę również na odpowiednią dietę. W przypadku trądziku odwróconego kluczowe jest rzucenie palenia oraz pozbycie się nadmiaru kilogramów. Nadwaga i otyłość sprzyjają powstawaniu zmian, ponieważ w większych fałdach skórnych łatwiej zatrzymywany jest pot, dodatkowo dochodzi do obcierania skóry i naruszenia jej powierzchni, co sprzyja rozwojowi nadkażeń bakteryjnych.

Zobacz także: Dieta na trądzik – co jeść, żeby nie mieć krostek i zaskórników

Trądzik odwrócony – możliwe powikłania

Podjęcie leczenia trądziku odwróconego jest konieczne nie tylko z uwagi na kwestie estetyczne czy towarzyszące mu dolegliwości bólowe i nieprzyjemny zapach wydzielającej się ze zmian ropy. Nieleczony trądzik odwrócony może skutkować poważnymi konsekwencjami, takimi jak anemia, przetoki aż do dróg moczowych, choroby stawów, a nawet niewydolność nerek. Zdarza się też, że dochodzi do rozwoju raka kolczystokomórkowego.