Ślub cywilny – wszystko, co warto wiedzieć: możliwości, formalności i koszty

Wiele osób uważa, że ślub cywilny to tylko podpisanie dokumentu o zmianę stanu cywilnego. Jednak warto pamiętać, że zawarcie związku w taki sposób, wiąże się nie tylko z korzyściami, ale i obowiązkami. Jakie dokumenty są potrzebne do ślubu cywilnego i co Was czeka przed, a także po uroczystości?

SPIS TREŚCI:

• Czym jest ślub cywilny?
• Kto może wziąć ślub cywilny?
• Kto może udzielić ślubu cywilnego?
• Dokumenty potrzebne do ślubu cywilnego
• Świadkowie na ślubie cywilnym
• Pierwsza wizyta w urzędzie stanu cywilnego
• Przebieg ślubu cywilnego w urzędzie
• Ślub cywilny w plenerze
• Strój pary młodej na ślub cywilny
• Jak się ubrać na ślub cywilny jako gość?
• Ile czeka się na ślub cywilny?
• Ile kosztuje ślub cywilny?
• Kiedy odebrać akt małżeństwa po ślubie cywilnym?
• Jak odwołać ślub cywilny?

Czym jest ślub cywilny?

Ślub cywilny to zawarcie związku małżeńskiego w formie świeckiej. Ceremonia najczęściej odbywa się w urzędzie stanu cywilnego przed urzędnikiem i w gronie najbliższych. Ślub cywilny opiera się na przepisach prawa cywilnego i polega na prawnym zawarciu związku małżeńskiego, którego konsekwencjami są przywileje, ale także obowiązki.

Korzyści płynące ze ślubu cywilnego

Po zawarciu ślubu cywilnego małżeństwo otrzymuje pewne przywileje, niedostępne wcześniej:

1. Wspólnota majątkowa – wszystko, co zarobi małżonek i małżonka jest wspólne. Reguła dotyczy nie tylko zarobków z pracy, ale i przedmiotów majątkowych np. zakupu nieruchomości.
2. Możliwość wspólnej deklaracji podatkowej – osoby mogą wspólnie rozliczać deklarację podatkową po wstąpieniu w związek małżeński.
3. Nieopodatkowane darowizny – małżonkowie należą do zerowej grupy podatkowej, dlatego mają prawo przekazywać sobie pieniądze bez odprowadzania podatków.
4. Dziedziczenie w pierwszej kolejności – małżonek ma pierwszeństwo do spadku i otrzymania renty rodzinnej (o ile testament nie stanowi inaczej).
5. Informacje o stanie zdrowia i decyzje o leczeniu – po ślubie małżeństwo otrzymuje prawo dostępu do dokumentacji zdrowotnej męża/żony, a w sytuacjach krytycznych do ostatecznej decyzji o sposobie leczenia.
6. Prawo do wspólnej adopcji – zawarcie małżeństwa wiąże się także z możliwością wspólnej adopcji, która jest nieosiągalna dla tzw. wolnych związków.

Obowiązki po ślubie cywilnym

Przed podjęciem jednej z ważniejszych decyzji w życiu – ślub cywilny, warto pamiętać, że zawarcie związku małżeńskiego wiąże się nie tylko z przywilejami, lecz także z istotnymi obowiązkami:

1. Prawo do mieszkania – małżonek jest prawnie upoważniony do korzystania z mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodzinnych. Nawet jeśli jedna strona złoży pozew o rozwód, to nie może „wyrzucić” małżonka z mieszkania przed orzeczeniem decyzji rozwodowej.
2. Solidarna odpowiedzialność za zobowiązania – jeśli małżonek zaciągnie kredyt na wydatki, które zostaną uznane za tzw. potrzeby zaspokojenia rodziny, to druga osoba w związku odpowiada za nie swoim majątkiem osobistym.
3. Obowiązek zgody małżonka na zakupy – małżonek ma obowiązek udzielania informacji dotyczącej stanu i sposobu dysponowania majątkiem. Większe wydatki takie jak np. zakup mieszkania, samochodu, czy też zaciągnięcie kredytu, muszą odbywać się za zgodą małżonka.
4. Obowiązek wierności i wspólnego pożycia – kodeks rodzinny nakłada na małżeństwo obowiązek utrzymywania więzi gospodarczej, fizycznej i uczuciowej.
5. Obowiązek alimentacyjny – po rozwodzie bez orzekania o winę, małżonek może domagać się alimentów. I wbrew powszechnej opinii nie dotyczy to wyłącznie życia w skrajnym niedostatku. Jeśli np. mąż będzie winny rozpadu małżeństwa, a rozwód przyczyni się do pogorszenia sytuacji finansowej żony, to kobieta ma prawo zażądać alimentów, które zapewnią jej odpowiedni komfort życia.

Kto może wziąć ślub cywilny?

Prawny związek małżeński może zawrzeć każda osoba, która:

• jest pełnoletnia,
• nie pozostaje w formalnym związku małżeńskim,
• nie jest spokrewniona z partnerem lub partnerką (np. matka z synem),
• nie jest spowinowacona w pierwszej linii z partnerem lub partnerką (np. teściowa z teściem),
• nie jest przysposobiona z partnerem lub partnerką (np. adoptowane dziecko z matką),
• nie ma orzeczenia o niedorozwoju umysłowym lub poważnej chorobie psychicznej,
• nie jest ubezwłasnowolniona.

Istnieje kilka wyjątków od powyższych reguł. Za zgodą sądu można wziąć ślub:

• po 16 roku życia (tylko kobiety),
• z osobą spowinowaconą,
• posiadając orzeczenie o niedorozwoju umysłowym lub poważnej chorobie psychicznej.

Kto może udzielić ślubu cywilnego?

Ślubu cywilnego może udzielić kierownik urzędu stanu cywilnego lub jego zastępca. Warto jednak wiedzieć, że moc prawną do czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego mają również: prezydent miasta, burmistrz, wójt.
Taka informacja daje parze młodej możliwość zwrócenia się z prośbą o udzielenie ślubu np. do burmistrza miasta, gdy kierownik USC z powodu niedyspozycyjności, odmawia odprawienia uroczystości w ważnym dla narzeczonych terminie.

Dokumenty potrzebne do ślubu cywilnego

Ślub cywilny jest możliwy po złożeniu wniosku o zawarcie małżeństwa w urzędzie stanu cywilnego. Na wizytę w USC należy również przygotować:

• dowody tożsamości (dowód osobisty lub paszport),
• skrócone akty urodzenia (jeśli USC nie jest powiązany z miejscowością urodzenia),
• potwierdzenie przelewu na konto odpowiedniego urzędu stanu cywilnego lub pieniądze do uiszczenia opłaty skarbowej na miejscu (opłata za sporządzenie aktu małżeństwa wynosi 84 zł),
• orzeczenie sądu o pozwolenie na ślub cywilny (jeśli małżeństwo może zostać zawarte wyłącznie za zgodą sądu).

W przypadku ślubu cywilnego z cudzoziemcem obowiązują dodatkowe formalności, które mają na celu potwierdzenie tożsamości i stanu cywilnego. Osoba z zagranicy musi okazać:

• ważny paszport lub inny dokument tożsamości,
• odpis aktu urodzenia,
• dokument potwierdzający, możliwość zawarcia związku małżeńskiego według prawa, które obowiązuje w kraju, z którego pochodzi obcokrajowiec.
• ewentualnie odpis aktu małżeństwa, a także dokument potwierdzający urzędowe zakończenie związku,

Wszystkie pisma muszą być przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego uprawnionego do takich tłumaczeń lub polskiego konsula. Warto pamiętać, że jeśli cudzoziemiec nie komunikuje się w języku polskim, to na wizytę w urzędzie cywilnym niezbędnym będzie zapewnienie tłumacza lub biegłego.

Świadkowie na ślubie cywilnym

Na każdym ślubie cywilnym parze młodej muszą towarzyszyć świadkowie. Do ich obowiązku (zgodnie z art. 7 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) należy własnoręczne podpisanie aktu małżeństwa, ale i wsparcie nowożeńców.
Świadkiem na ślubie i świadkową mogą być wyłącznie osoby:

• pełnoletnie,
• posiadające ważny dokument tożsamości (dowód osobisty, paszport).

Z różnych względów nie zawsze para młoda może wskazać świadków na swój ślub. Warto jednak wiedzieć, że istnieje możliwość zwrócenia się z prośbą o „świadków z urzędu”, a wtedy ważność ceremonii ślubnej zaświadczy dwóch pracowników USC.

Pierwsza wizyta w urzędzie stanu cywilnego

W urzędzie stanu cywilnego narzeczeni zostają odesłani do odpowiedniego pracownika, który specjalizuje się w zakresie rejestracji stanu cywilnego. Urzędnik sprawdza dokumenty, poświadczenie opłaty skarbowej i przekazuje wnioski do wypełnienia:

• oświadczenia o przyszłym nazwisku i nazwisku pierwszego dziecka małżonków,
• oświadczenie, że narzeczeni nie posiadają informacji o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.

Jeśli pracownik USC nie zauważy żadnych nieścisłości, to zaproponuje dogodny termin dnia ślubu.

Przebieg ślubu cywilnego w urzędzie

Ślub cywilny zazwyczaj trwa 15–30 minut. W porównaniu do ślubu kościelnego nie zawiera np. kazania, co zdecydowanie skraca czas trwania uroczystości. Ślub w USC przebiega następująco:

• Przyszli małżonkowie wraz ze świadkami pojawiają się kilka minut przed ślubem, aby ukazać dowody tożsamości.
• Uroczystość rozpoczyna się od krótkiej przemowy kierownika urzędu stanu cywilnego.
• Po przemowie następuje przysięga małżeńska.

• Małżonkowie oświadczają przed kierownikiem USC, jak mają wyglądać ich nazwiska po ślubie, a także jakie nazwisko będzie miało ich wspólne dziecko.
• Na koniec ślubu cywilnego para młoda i świadkowie składają swoje podpisy na aktach stanu cywilnego.

Ślub cywilny w plenerze

Ślub cywilny można zawrzeć nie tylko w dowolnym urzędzie stanu cywilnego, ale i w innym miejscu, nawet w plenerze. Warunkiem jest przestrzeń zapewniająca bezpieczeństwo wszystkich uczestników ceremonii i wyróżniająca się symbolem narodowym – godłem.
W Polsce taka możliwość pojawiła się dopiero w 2015 roku prawie o aktach stanu cywilnego, dając szansę na spełnienie marzeń wielu zakochanych. Kierownik USC może odmówić udzielenia ślubu w plenerze, jeśli uzna, że zorganizowanie ceremonii w tym konkretnym miejscu, nie pozwoli zachować tzw. uroczystej formy.

Strój pary młodej na ślub cywilny

Wbrew pozorom wybór stroju pary młodej na ślub cywilny powinien być łatwiejszym zadaniem niż odnalezienie odpowiedniej stylizacji na ceremonię kościelną. Cywilna uroczystość rządzi się swoimi prawami i mniejszą ilością ograniczeń.
Panna młoda może ubrać zarówno skromny, biały garnitur, jak i bardzo elegancką suknię. Do popularnych kolorów kreacji na ślub cywilny zalicza się: biel, róż, błękit, pastele, ecru, odcienie szarości, srebra i złota. Na takiej uroczystości doskonale sprawdzają się mocne akcenty, kwiatowe motywy, a także subtelne wzory.

Idealna sukienka na ślub cywilny jest elegancka, kobieca i dopasowana do figury. Najczęściej wyróżnia się klasycznym, stonowanym charakterem. Kreacja panny młodej nie musi być długa ani sięgać przynajmniej do kolan. Zabudowany lub zakryty dekolt? W przypadku ślubu cywilnego nie jest koniecznością.
Strój pana młodego powinien być dostosowany do kreacji przyszłej żony. Garnitur może być formalny, ale i swobodniejszy, lecz nadal elegancki. Na ślubie cywilnym doskonale sprawdzają się jasne garnitury bez zbędnych dodatków. Jeśli panna młoda zdecyduje się na luźniejszy styl, to również narzeczony może postawić na np. kolorową koszulę, męskie mokasyny, muszkę, czy nawet szelki do spodni.

Jak się ubrać na ślub cywilny jako gość?

Odpowiedni ubiór na ślub cywilny, zależy głównie od oczekiwań pary młodej i preferencji zaproszonych. Już dawno błędne jest pojmowanie, że ślub cywilny jest ceremonią mniej uroczystą niż kościelny, dlatego nie wypada ubrać niektórych – zbyt eleganckich kreacji. Wesele po ślubie w urzędzie miasta lub w plenerze może być niezwykle gustownym wydarzeniem.

Ubiór gości weselnych powinien być dostosowany do pory roku, ale i do charakteru zabawy zorganizowanej po ślubie. Wybierając się na ślub cywilny w plenerze, można zdecydować się na zwiewne sukienki na wesele i luźniejsze kroje garniturów. Na takim ślubie idealnie prezentują się kreacje o jasnych, delikatnych barwach. Uroczystość zaślubin a później wesele w zamku? Długa, stylowa kreacja i smoking to strzał w dziesiątkę!

Stylizacje powinny być przede wszystkim nieprzypadkowe, schludne i komfortowe. Jak na każdym ślubie, warto zrezygnować z białych, a także czarnych kolorów oraz postawić na dodatki, idealnie dopełniające ślubną stylizację.

Ile czeka się na ślub cywilny?

Cywilny związek małżeński może być zawarty po upływie miesiąca od daty złożenia odpowiednich dokumentów. W wyjątkowych sytuacjach (np. ciąża lub wyjazd partnera) kierownik urzędu stanu cywilnego może zgodzić się na bliższy termin zawarcia małżeństwa.
W praktyce czas oczekiwania na ślub cywilny różni się znacząco pomiędzy poszczególnymi USC. W dużych miastach najbliższe dostępne terminy mogą pojawić się dopiero za rok!
Według prawa narzeczeni mają możliwość zawarcia związku małżeńskiego w dowolnym urzędzie stanu cywilnego. Zatem jeśli parze młodej zależy, aby ceremonia odbyła się w najbliższym czasie, to wniosek o udzielenie ślubu może złożyć w mniejszej miejscowości.

Ile kosztuje ślub cywilny?

Opłata za sporządzenie aktu małżeństwa wynosi 84 zł. Co ważne, opłata nie jest pobierana, jeśli osoba znajduje się w stanie zagrożenia życia lub zdrowia. Koszt ślubu cywilnego w plenerze to zazwyczaj dodatkowe 1000 zł.

Kiedy odebrać akt małżeństwa po ślubie cywilnym?

Po ceremonii kierownik urzędu stanu cywilnego wpisuje dane potrzebne do aktu małżeństwa do rejestru stanu cywilnego. Urzędnik ma obowiązek wysłać skrócony akt małżeństwa do 7 dni kalendarzowych od wprowadzenia informacji o zawarciu związku.

Odpis aktu stanu cywilnego można odebrać osobiście w USC albo też drogą elektroniczną lub pocztową.

Jak odwołać ślub cywilny?

W każdej chwili można odwołać ślub cywilny. W takim wypadku należy pisemnie poinformować urząd stanu cywilnego o rezygnacji z zawarcia małżeństwa. Można również otrzymać zwrot pieniędzy za sporządzenie aktu małżeństwa po złożeniu odpowiedniego wniosku o zwrot opłat.