Czy cukrzyca ciążowa jest groźna?
Czy cukrzyca ciążowa jest groźna? Jak się objawia i czy ma wpływ na dziecko? Jak ją rozpoznać?

- Łucja Zbieniewska

Co to jest cukrzyca ciążowa?
- Cukrzyca ciążowa (GDM - Gestational Diabetes Mellitus), zwana także cukrzycą ciężarnych, to zbyt wysoki poziom glukozy we krwi (powyżej 105mg/dl). Może być to zarówno podwyższenie poziomu cukru (bez dodatkowych objawów), jak i nietolerancja glukozy lub typowa cukrzyca (gdy kobieta w ciąży nie była wcześniej diabetyczką). Na ogół ustępuje po zakończeniu ciąży, chociaż zwiększa zapadalność na cukrzycę w ciągu kolejnych 15 lat.
- W większości cukrzyca ciążowa pojawia się u kobiet, które wcześniej nie chorowały, tylko w 10% przypadków jest to cukrzyca typu 1 lub 2, która nie została wykryta wcześniej. U mniej więcej 1/3 kobiet, które miały GDM w pierwszej ciąży, pojawia się ona w kolejnych ciążach.
- Typowa (nie ciążowa) cukrzyca to choroba metaboliczna: zaburzenie prawidłowej przemiany materii, spowodowane przez niedobór lub nieprawidłowe działanie insuliny, jednego z hormonów wydzielanych przez trzustkę. Dzieli się ją na cukrzycę typu 1 (brak insuliny w organizmie) i typu 2 (zaburzone działanie lub wydzielanie insuliny).
- Cukrzyca ciążowa rozwija się u ok. 5% kobiet ciężarnych. Pojawia się ona zazwyczaj w wyniku zmian hormonalnych, a także zwiększenia odporności tkanek na działanie insuliny w okresie ciąży.
Jak zdiagnozować cukrzycę ciążową?
Cukrzycę ciążową rozpoznaje się na podstawie dwuetapowego badania.
- Pierwsze oznaczenie glukozy wykonuje się na początku ciąży, przy pierwszej wizycie u ginekologa, w celu wykrycia bezobjawowej cukrzycy przedciążowej. Jeśli poziom cukru będzie wyższy niż 105mg/dl, badanie trzeba będzie powtórzyć, gdyż może oznaczać cukrzycę.
- Drugie badanie to doustny test przesiewowy tolerancji glukozy z oznaczeniem glikemii, które wykonuje się między 24. a 28. tygodniem wykonuje się . Najpierw pobiera się krew, aby ustalić poziom glukozy (na czczo). Następnie przyszła mama wypija roztwór wody z dodatkiem 50g cukru (napój jest bardzo słodki, można dodać soku z cytryny). Po godzinie robi się kolejne badanie krwi - jeżeli poziom glukozy jest nieprawidłowy (powyżej 140mg/dl), badanie należy powtórzyć w ciągu tygodnia ze zwiększoną ilością glukozy (75 g). Jeżeli wynik nadal będzie powyżej normy, świadczy to o cukrzycy ciążowej.
Czynniki ryzyka
Istnieją pewne czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej. Należą do nich:
- nadwaga lub otyłość przyszłej mamy (BMI powyżej 27)
- nadciśnienie tętnicze
- wielorództwo (każda kolejna ciąża zwiększa ryzyko wystąĻienia cukrzycy ciążowej)
- wiek przyszłej mamy powyżej 35 lat
- cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży
- cukrzyca w wywiadzie rodzinnym
- duża waga urodzeniowa dziecka z poprzedniej ciąży (powyżej 4 kg)
- urodzenie dziecka z poprzedniej ciąży z wadą wrodzoną lub martwego
Mam cukrzycę ciążową - i co dalej?
- Jeśli wykryto u Ciebie cukrzycę ciążową, z pewnością trzeba będzie ją leczyć - powinnaś przez całą ciążę być nie tylko pod opieką ginekologa, ale także diabetologa. Konieczne będzie częste mierzenie poziomu cukru we krwi - być może będziesz musiała zaopatrzyć się w glukometr.
- Leczenie rozpoczyna się od diety - trzeba unormować poziom cukru we krwi. Należy całkowicie wyeliminować cukier: nie jeść żadnych słodyczy, nie pić napojów gazowanych, spożywać umiarkowaną ilość owoców, jeść 6 niedużych posiłków dziennie, nie przejadać się i nie doprowadzać do wystąpienia uczucia głodu. Warto również unikać nadmiaru tłuszczu i potraw smażonych.
- Często zastosowanie odpowiedniej diety wystarcza, aby doprowadzić do wyrównania poziomu glukozy we krwi. Jeśli jednak poziom cukru nadal będzie zbyt wysoki, konieczne może się okazać podawanie insuliny.
Dlaczego trzeba leczyć cukrzycę ciążową?
Przyszła mama, u której wykryto cukrzycę ciążową, powinna szczególnie na siebie uważać, pilnować poziomu cukru, diety i terminów badań. Nieleczona cukrzyca w ciąży może prowadzić do wad rozwojowych dziecka (wady serca, nerek, układu nerwowego, przewodu pokarmowego i zaburzenia rozwojowe kończyn).Nierozpoznana cukrzyca ciężarnych niesie też ze sobą zagrożenie wystąpieniem powikłań ciąży: wielowodzia, obrzęków, zakażeń dróg moczowych, odmiedniczkowego zapalenia nerek i zatrucia ciążowego (gestozy), dlatego warto zrobić badanie poziomu glukozy na początku ciąży i test obciążenia glukozą w drugim trymestrze.