Retinoidy – czym są retinoidy, jak działają na skórę, jakie są działania niepożądane i jak ich używać?
Retinoidy to pochodne witaminy A. Są niezwykle skuteczne w pielęgnacji skóry, m.in. w leczeniu trądziku i usuwania oznak starzenia się skóry. Jednak ich nakładanie może być niebezpieczne, jeśli robimy to nieumiejętnie. Czym są, jak działają i w jaki sposób stosować retinoidy?

Retinoidy posiadają właściwości regeneracyjne, odżywcze i ujędrniające. Kosmetyki z retinoidami polecane są przede wszystkim do cery tłustej, trądzikowej i dojrzałej, natomiast ostrożność powinny wykazać zwłaszcza posiadaczki cery wrażliwej. Sprawdzają się zarówno w leczeniu trądziku i zmian skórnych, jak i w niwelowaniu oznak starzenia się skóry, takich jak zmarszczki i przebarwienia. Niezwykle łatwo podrażnić nimi skórę, dlatego warto trzymać się kilku ważnych zasad podczas stosowania retinoidów. Zobaczcie, co warto wiedzieć, zanim zaczniecie stosować kurację retinoidami!
Spis treści:
- Czym są retinoidy?
- Którą substancję wybrać w pielęgnacji - retinol czy retinal?
- Jak wprowadzić kosmetyki z retinolem do pielęgnacji?
- Jak działa kuracja retinoidami?
Czy kwas retinowy jest dobry tylko dla dojrzałej skóry?
Działania niepożądane, gdy stosujemy retinoidy
Czym są retinoidy?
Retinoidy, czyli pochodne witaminy A, to grupa związków chemicznych, będących pochodną witaminy A. Odgrywają one istotne funkcje w organizmie człowieka, biorą udział na przykład w procesie widzenia czy rozwoju komórek. Retinoidy niezwykle korzystnie wpływają na stan i kondycję skóry, dzięki czemu bardzo chętnie wykorzystywane są w kosmetologii. Są chętnie wykorzystywane w gabinetach kosmetologicznych, ale także w dermatologii jako składnik leków. Retinoidy rozpuszczają się w tłuszczach, dzięki czemu mogą jeszcze lepiej wnikać w głębsze warstwy skóry.
W przypadku kosmetologii wykorzystywane są przede wszystkim retinoidy I generacji, głównie retinol i retinal, natomiast w lekach dermatologicznych (dostępnych na receptę) są to między innymi izotretynoina i tretynoina. Retinoidy do substancje mocno aktywne o wielokierunkowym działaniu, które znalazły zastosowanie w wielu typach produktów.
Którą substancję wybrać w pielęgnacji - retinol czy retinal?
Jak już wspomniałyśmy, w kosmetyce używa się przede wszystkim retinolu i retinalu. Chociaż ich działanie jest bardzo podobne i oba składniki są pochodnymi witaminy A, to różnią się od siebie sposobem przekształcania w kwas retinowy. Retinol jest nieco wolniejszy w działaniu i wymaga większych stężeń, aby osiągnąć zadowalające efekty, przez co ma większy potencjał drażniący skórę. Retinal natomiast potrzebuje mniej czasu, by przybrać swoją aktywną formę, dzięki czemu działa szybciej w mniejszych stężeniach i jest bezpieczniejszy w stosowaniu przez osoby o wrażliwej cerze.
Jeśli nie wiesz, którą postać kwasu retinowego wybrać na początek lub masz trądzik różowaty - zdecydowanie lepszy będzie retinal. Jest on łagodniejszy w formule, dzięki czemu łatwiejszy w stosowaniu i niesie za sobą mniejsze ryzyko podrażnienia skóry. Jednak wszystko uzależnione jest od indywidualnych preferencji, a także od tego, czego potrzebuje twoja skóra. Może być tak, że twoja cera nie będzie dobrze reagować ani na retinal, ani retinol - wówczas warto zwrócić uwagę na mniej popularne pochodne witaminy A lub na "roślinny retinol", czyli bakuchiol.

Zobacz także: Retinol a retinal - jaka jest różnica i który składnik wybrać?
Jak wprowadzić kosmetyki z retinolem do pielęgnacji?
Wspomniany już retinol wykazuje bardzo silne właściwości pielęgnacyjne. To mocny składnik aktywny o skutecznym działaniu, który bywa nazywany witaminą młodości, ale wymagają ostrożności, gdy są wprowadzane do pielęgnacji. Retinol i retinoidy wprowadzamy stopniowo - oznacza to, że zaczynamy od niskich stężeń i dopiero później zaczynamy zwiększać "moc" kosmetyków, a także zwiększamy częstotliwość ich stosowania. Retinoidy kojarzą się przede wszystkim z retinolem. W jego przypadku zaczynamy od stężenia 0,05%. W pierwszym tygodniu stosowania aplikujemy kosmetyk tylko raz w wieczornej rutynie pielęgnacyjnej, w drugim tygodniu - dwa razy. Stopniowo zwiększamy częstotliwość, aż będziemy usatysfakcjonowane efektami.
Natomiast swoją przygodę z retinoidami warto zacząć od retinalu. W jego przypadku na początek sięgamy po formułę o stężeniu 0,3-05%, nawet w przypadku skór wrażliwych. Mają one niższe działanie drażniące, ale również warto w tym przypadku zacząć od zastosowania produktu tylko raz w tygodniu i zwiększać częstotliwość aplikacji stopniowo.
Sama formuła produktu jest również istotna, nie tylko zaczęcie od niższego stężenia. Na rynku dostępne są produkty olejowe i emulsyjne. Te drugie sprawdza się zwłaszcza w przypadku cery tłustej, mieszanej i trądzikowej.
Warto również zadbać, aby w naszej pielęgnacji pojawiły się produkt działaniu nawilżającym. Retinoidy mają zdolność do podrażniania skóry, przez co musimy zadbać o przywrócenie nawilżenia i ukojenia. W tej roli sprawdzi się zwłaszcza kwas hialuronowy. Dobre połączenia są też takie, które przyniosą poprawę wyglądu skóry dojrzałej, jak koenzym Q10, ceramidy, peptydy, a także witamina C (chociaż w przypadku witaminy C zaleca się stosowanie ich w porannej rutynie pielęgnacyjnej, nie jeden po drugim o jednej porze dnia).
Zobacz także: Retinol na twarz - jak działa i jak stosować? TOP 3 kosmetyków z retinolem
Jak działa kuracja retinoidami?
Są wykorzystywane między innymi w leczeniu łuszczycy oraz trądziku, lecz nie tylko. Świetnie sprawdzają się w przypadku problemów skórnych, gdyż działają regenerująco na skórę, dogłębnie ją nawilżają oraz łagodzą stany zapalne. Dodatkowo przyspieszają odnawianie się warstw naskórka i wpływają na złuszczanie się jego martwych komórek. Ponadto regularne stosowanie produktów z retinoidami reguluje produkcję sebum.
Retinoidy równie często dodawane są do kosmetyków do cery dojrzałej, ze względu na działanie przeciwstarzeniowe. Wpływają one na spowolnienie starzenia się skóry i usuwają jej pierwsze oznaki, takie jak:
- zmarszczki,
- brak elastyczności skóry,
- przebarwienia,
- szara, zmęczona skóra,
- suchość skóry.
Zobacz także: Retinol – efekty na trądzik i zmarszczki. Kiedy się pojawią i jakie są skutki uboczne?
Czy kwas retinowy jest dobry tylko dla dojrzałej skóry?
Chociaż w wielu przypadkach spotkamy się z rekomendacjami stosowania retinoidów w celu redukcji widoczności oznak starzenia, to nie jedyne zastosowanie. Retinoidy są odpowiednie dla każdego, o ile potwierdzicie wcześniej, że wasza skóra je toleruje. Te substancje aktywne są idealne do skóry przetłuszczającej się i mieszanej, ponieważ redukują wydzielanie sebum, a także są pomocne w zwalczaniu trądziku czy łuszczycy. Chociaż retinoidy wykazują dobroczynne działanie na skórę dotkniętą chorobowymi zmianami, pamiętajcie, aby przed wprowadzeniem ich upewnić się u waszego lekarza prowadzącego, czy już możecie je zacząć stosować (jest to niewskazane na przykład w przypadku zaostrzonej formy aktywnego trądziku).

Co warto wiedzieć o stosowaniu retinoidów?
Samodzielne stosowanie retinoidów nie jest prostą sprawą. Nieprawidłowe ich wykorzystanie może przynieść negatywne skutki, zamiast pięknej, wygładzonej cery bez trądziku. Przed stosowaniem retinoidów na skórę warto zasięgnąć opinii dermatologa lub kosmetologa. W domu polecane jest używanie bardzo małych stężeń pochodnej witaminy A.
Retinoidy tylko na suchą skórę
Po pierwsze retinoidów nigdy nie można stosować na mokrą skórę. Woda uaktywnia je, co może prowadzić do silnego podrażnienia skóry. Jakikolwiek produkt chcemy użyć, najpierw myjemy skórę, a następnie dokładnie ją suszymy. Najlepiej odczekać również kilka minut po myciu i dopiero nakładamy produkt z retinoidem.
Jak często stosować kosmetyki z retinoidami?
Na początku warto stosować retinoidy co kilka dni. Mają one wyjątkowe silne działanie, a skóra musi się do nich przyzwyczaić. Podrażnienia i poparzenia po retinoidach mogą się pojawić dopiero tydzień po rozpoczęciu stosowania, dlatego nawet jeśli początkowo nie mamy objawów, nie warto z nimi przesadzać. Jeśli po jakimś czasie nie zauważymy niepokojących oznak, możemy stosować retinoidy częściej, nawet codziennie.
Jak długo może trwać kuracja?
Stosowanie retinoidów prowadzi do naruszenia płaszcza hydrolipidowego skóry. Mimo, iż są one bardzo skuteczne, nie powinno się ich stosować dłużej niż 6 miesięcy. Może to bowiem prowadzić do stałego uszkodzenia warstwy ochronnej skóry, która nie będzie już odporna na czynniki zewnętrzne.
Jak nie podrażnić skóry retinoidami?
Podczas stosowania kuracji konieczne jest nakładanie kremów z wysokim filtrem (najlepiej SPF 50). Pochodne witaminy A bardzo uwrażliwiają skórę i łatwo o silne poparzenia słoneczne. Ponieważ skórą jest wtedy niezwykle delikatna, nie można również jednocześnie używać kwasów na twarz. Aby złagodzić nadwrażliwość skóry, warto 1-2 razy w tygodniu stosować maseczki kojące i nawilżające.

Działania niepożądane, gdy stosujemy retinoidy
Skutki uboczne, które mogę wystąpić przy stosowaniu retinoidów na skórę:
- nadwrażliwość,
- przesuszenie i zaczerwienienie skóry oraz błon śluzowych,
- świąd skóry,
- podrażnienie skóry,
- rumień,
- wysypka.
Retinoidy - przeciwwskazania do stosowania
Najważniejszym przeciwwskazaniem do stosowania retinoidów doustnych jest ciąża i okres karmienia piersią. Substancje te mogę mieć bardzo negatywny wpływ na rozwój płodu i doprowadzić do poważnych zaburzeń w jego rozwoju. Podczas stosowania retinoidów doustnie zalecane jest stosowanie antykoncepcji, a przed wprowadzeniem terapii wykonanie testu ciążowego.
Stosując retinoidy na skórę należy unikać promieniowania UV, czyli silnego słońca. Może ono powodować nie tylko podrażnienie, ale silne poparzenia skóry i jej uszkodzenie. Nie zostały przedstawione dokładne badania na temat szkodliwości retinoidów stosowanych na skórę w trakcie ciąży i podczas karmienia, ale dla bezpieczeństwa odradza się ich stosowanie, chociaż do naszego organizmu przenikają jego śladowe ilości.