Ślub jednostronny – co to jest i jak wygląda?
Ślub jednostronny może być ratunkiem dla związków mieszanych. Dowiedz się, na czym polega taki sakrament i jakich formalności wymaga.
Różnica wiary może być sporą przeszkodą w spełnieniu marzeń drugiej połówki o wystawnym ślubie katolickim. Na szczęście przedstawiciele kościoła nie pozostawili takiej potrzeby bez odpowiedzi i wprowadzili tzw. ślub jednostronny. W artykule szczegółowo wyjaśnimy ci, jak wygląda ślub jednostronny i kiedy będzie dobrym rozwiązaniem.
Spis treści:
- Co to jest ślub jednostronny?
- Problemy ślubu jednostronnego
- Kiedy warto wziąć ślub jednostronny?
- Ślub jednostronny – warunki i dokumenty w różnych kościołach
- Ślub jednostronny – jak wygląda?
Co to jest ślub jednostronny?
Ślub jednostronny to zawarcie związku małżeńskiego pomiędzy stroną wierzącą a stroną niewierzącą lub innego wyzwania. Może być on ślubem konkordatowym.
W Kodeksie Prawa Kanonicznego o ślub jednostronny wytłumaczony jest jako zawarcie związku małżeńskiego pomiędzy katolikiem a niekatolikiem. Instrukcja Episkopatu Polski szczegółowo określa to, kto kryje się pod terminem „niekatolika”:
- osoby nieochrzczone,
- osoby ochrzczone w innej wierze niż katolicka,
- osoby ochrzczone w wierze katolickiej, lecz wychowywane w niewierze (np. agnostycy lub ateiści),
- ateiści i osoby niewierzące,
- osoby wierzące niepraktykujące,
- osoby, które na stałe są w tzw. cenzurach kościelnych (suspensa, interdykt czy ekskomunika).
Czy można wziąć ślub jednostronny z rozwodnikiem?
Nie. Ślub jednostronny z rozwodnikiem nie jest możliwy, gdyż kościół katolicki nie uznaje pojęcia „rozwodu”.
Uzasadnienie takiego stanu znajdziesz w Kodeksie Prawa Kanonicznego o Małżeństwie. Świadczy o tym Kan. 1085 § 1 i 2:
Kan. 1085 § 1. Nieważnie usiłuje zawrzeć małżeństwo, kto jest związany węzłem poprzedniego małżeństwa, nawet niedopełnionego.
§ 2. Chociaż pierwsze małżeństwo było nieważnie zawarte lub zostało rozwiązane z jakiejkolwiek przyczyny, nie wolno dlatego zawrzeć ponownego małżeństwa, dopóki nie stwierdzi się, zgodnie z prawem i w sposób pewny, nieważności lub rozwiązania pierwszego.
Jedynym rozwiązaniem dla zawarcia małżeństwa w kościele katolickim jest uzyskanie rozwodu kościelnego. W tym celu rozwodnik musi zgłosić tzw. skargę powodową do sądu diecezjalnego. Unieważnienie małżeństwa kościelnego jest bardzo niechętnie udzielane przez kościół. Udaje się to tylko nielicznym.
Problemy ślubu jednostronnego
W przypadku ślubu jednostronnego jest kilka kwestii, które warto omówić przed podjęciem decyzji o wyborze takiej formy zawarcia związku małżeńskiego.
Ślubu jednostronnego może udzielić tylko jeden kapłan
Jeśli chcesz zawrzeć ślub jednostronny z osobą innego wyznania, to musisz wiedzieć, że ceremonia nie może być prowadzona przez dwóch kapłanów.
Przykładowo, biorąc ślub z osobą wyznania prawosławnego na ceremonii nie może być popa (prawosławny odpowiednik księdza). Przez myśl mogło ci teraz przemknąć, by po prostu zawrzeć związek małżeński w dwóch kościołach, niestety to też jest niemożliwe.
Ślub jednostronny może być zawarty tylko w jednym kościele
Jeśli zdecydujecie się wziąć ślub jednostronny w kościele katolickim, to musi być to jedyna świątynia, w którym będziecie składać przysięgę małżeńską. Nie możecie pójść później np. do Cerkwii.
Dzieci muszą być wychowane zgodnie z jedną wiarą
Jeden z największych problemów wynikających z zawarcia małżeństwa mieszanego. Niemal każdy kościół obliguje, by osoba niewierząca lub innowierca zobowiązał się, że dzieci będą wychowywane właśnie w tej wierze.
Przykładowo, jeśli związek małżeński zostanie zawarty w Kościele Katolickim, to dzieci muszą zostać wychowane w wierze katolickiej. Jeśli ślub jednostronny odbędzie się w Meczecie, to dzieci muszą zostać wychowane w wierze islamskiej.
Kiedy warto wziąć ślub jednostronny?
Ślub jednostronny jest dobrym rozwiązaniem, jeśli występuje różnica wiara lub jedna z osób jest niewierząca.
Przed takim krokiem warto jednak dokładnie omówić kwestia małżeństwa mieszanego, a w szczególności wychowania dzieci. Jeśli druga osoba jest zupełnie innego wyznania, to po pierwszych latach miłosnej euforii, gdy do rozsądku dojdzie pragmatyczne postrzeganie rzeczywistości, mogą pojawić się problemy.
Biorąc udział w naukach przedmałżeńskich i składając szczere przyrzeczenie przed ślubem jednostronnym, przyjmijcie poważnie wypowiadane słowa.
Ślub jednostronny – warunki i dokumenty w różnych kościołach
Na ślub jednostronny pozwala Kościół Katolicki, Kościół Prawosławny, Islam, Hinduizm i Buddyzm. Nie będziemy opisywać formalności ślubu jednostronnego w religiach politeistycznych, gdyż ich zasady są bardzo zróżnicowane, a nie chcemy wprowadzać cię w błąd.
Skupimy się na tym, jak wygląda ślub jednostronny w czterech najpopularniejszych przypadkach:
- ślubu osoby wierzącej z osobą innej wiary w Kościele Katolickim, Prawosławnym i Islamie,
- ślubu osoby wierzącej z niewierzącą.
Ślub kościelny jednostronny w Kościele Katolickim
Decydując się na zawarcie ślubu jednostronnego w Kościele Katolickim, musisz przygotować się na wzmożoną ilość formalności.
Ślub kościelny jednostronny wymaga takich dokumentów jak:
- dyspensa – w zależności od wyznania drugiej osoby kościół wymaga od jednej do kilku dyspens. Jest to pozwolenie na zawarcie małżeństwa mieszanego, które jest wydawane przez biskupa. O dyspensę musi domagać się osoba wyznania katolickiego. Najprościej uzyskać pozwolenie na związek małżeński z osobą wyznania prawosławnego, luterańskiego lub anglikańskiego. Najtrudniej na ślub kościelny z ateistą lub muzułmaninem.
- poświadczenie przed ślubem jednostronnym – osoba niewierząca lub innego wyznania musi wypełnić specjalny dokument, w którym poświadczy, że nie będzie utrudniał praktykowania wiary osobie wierzącej. Poświadczenie obowiązuje także do wychowania dzieci w wierze katolickiej. Ten dokument ma zapewnić gotowość do tolerancyjnego współżycia małżeńskiego.
- przyrzeczenie osoby wierzącej – katolik musi zapewnić, że wychowa dzieci w wierze katolickiej, a także odsunie od siebie i potomstwa niebezpieczeństwo utraty wiary.
- świadectwo ukończenia katechezy i chrztu osoby wierzącej – o ile w przypadku tradycyjnego ślubu kościelnego wymaga się wyłącznie świadectwa chrztu, o tyle w ślubie jednostronnym osoba wierząca musi także dostarczyć świadectwo ukończenia katechezy.
- świadectwo nauk przedmałżeńskich – związek małżeński mieszany także wymaga nauk przedmałżeńskich. Zazwyczaj strona niewierząca nie musi brać w nich udziału i ich odbycie leży wyłącznie w zobowiązaniach strony katolickiej. Czasem jednak ksiądz wymaga tego, by w naukach wzięły udział obie strony.
- poświadczenie odczytania zapowiedzi,
- zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa z Urzędu Stanu Cywilnego.
Ślub jednostronny z osobą wyznania prawosławnego w Cerkwii
Ślub z osobą wyznania prawosławnego może się odbyć w Kościele Katolickim lub Cerkwii. Musisz jednak pamiętać, że kościół, w którym zostało zawarte małżeństwo mieszane, wyznacza domyślną wiarę dla dzieci.
W przypadku zawierania małżeństw jednostronnych w Cerkwii osoba wiary katolickiej musi zadbać o dostarczenie odpowiednich dokumentów.
Do Cerkwii należy dostarczyć:
- akt chrztu z Kościoła Katolickiego,
- zaświadczenie z Urzędu Stanu Cywilnego,
- zaświadczenie odczytania zapowiedzi (3-krotna zapowiedź jest obowiązkowa w każdej parafii).
Ślub jednostronny w Kościele Prawosławnym może być ślubem konkordatowym.
Ślub jednostronny z osobą wyznania islamskiego w Meczecie
Prawo muzułmańskie pozwala na zawarcie związku małżeńskiego z tzw. kobietami księgi, czyli żydówkami lub chrześcijankami. Ślub jednostronny w Meczecie zawierany jest na podstawie kontraktu małżeńskiego z wali, czyli opiekunem kobiety. Kobieta nie może samodzielnie podpisać umowy małżeńskiej. Nie ma jednak obowiązkowych nauk przedmałżeńskich czy dostarczania dodatkowych dokumentów.
Co ważne, ślub jednostronny w Meczecie nie ma konsekwencji prawnych, dlatego wcześniej należy zawrzeć ślub cywilny w Urzędzie Stanu Cywilnego.
Zawarcie związku małżeńskiego w wierze islamskiej wiąże się także z restrykcyjnymi ograniczeniami, takimi jak:
- brak prawa dziedziczenia po mężu muzułmaninie (katoliczka może otrzymać maksymalnie 1/3 majątku),
- brak prawa do opieki nad dziećmi w przypadku rozwodu,
- problemy prawne z rozwodem islamskim, jeśli jest on poprowadzony z inicjatywy kobiet (o ile kontrakt małżeński nie stanowi wyjątku).
Ślub jednostronny z osobą niewierzącą – formalności
Jeśli jedna z osób została wychowana w środowisku ateistycznym lub zdecydowała się na niewiarę w życiu dorosłym, to na pewno możecie wziąć ślub jednostronny w Kościele Katolickim i Prawosławnym. Ślub z ateistą jest zabroniony w religii islamskiej, a przypadku wyznań politeistycznych jest to zależne od konkretnego nurtu.
W ślubie jednostronnym z ateistą obowiązują takie same zasady, jak w przypadku ślubu z osobą innego wyznania. Jeśli chcecie dokonać zawarcia małżeństwa w wierze katolickiej, to sprawdźcie zasady: Ślub kościelny jednostronny w Kościele Katolickim, a jeśli w wierze prawosławnej: Ślub jednostronny z osobą wyznania prawosławnego w Cerkwii.
Ślub jednostronny – jak wygląda?
Czasem ciężko odróżnić jednostronne zawarcie małżeństwa o zwykłego ślubu kościelnego. Jeśli Twoja druga połówka jest wyznania prawosławnego to będzie mogła nawet pójść z tobą do sakramentu Komunii Świętej (o ile wcześniej wyspowiada się w Cerkwii).
Czasem ksiądz nie zezwala na to, by ślub jednostronny odbywał się podczas mszy świętej, więc może mieć on nieco skróconą formę.
Jaka jest zatem główna różnica? Osoba niewierząca nie wykonuje znaków religijnych. W przypadku ślubu katolickiego nie wykonuje znaku krzyża i nie klęka. Przysięga ślubna także jest nieco zmieniona.
Przysięga w ślubie jednostronnym – czym się różni?
Na ślubnym kobiercu niekatolik nie wypowiada uroczystych słów przysięgi małżeńskiej powiązanych z wiarą. Rezygnuje się więc z jednego zdania:
„Tak mi dopomóż Panie Boże Wszechmogący w Trójcy Jedyny i Wszyscy Święci.”
To tyle ze zmian dot. składania przysięgi.
Jak widzisz zawarcie małżeństwa pomiędzy katolikiem a niekatolikiem jest jak najbardziej możliwe! Co więcej, w wielu przypadkach może ono wyglądać niemal identycznie co klasyczny ślub kościelny.