Obgryzanie paznokci – przyczyny, skutki, leczenie

Obgryzanie paznokci zaliczane jest do zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, a więc mających swoje źródło w problemach natury emocjonalnej. Często występuje u dzieci i w okresie dojrzewania, ale nierzadko dotyczy również dorosłych. Z nawykiem pomogą uporać się gorzkie preparaty nakładane na paznokcie, bawełniane rękawiczki i drobne przekąski, które zajmą ręce.

Spis treści:

1. Przyczyny obgryzania paznokci
2. Obgryzanie paznokci u dzieci i młodzieży
3. Skutki obgryzania paznokci
4. Jak przestać obgryzać paznokcie?
5. Leczenie obgryzania paznokci u specjalisty
6. Jak wzmocnić paznokcie po obgryzaniu?
7. Ile rosną paznokcie po obgryzaniu?

Przyczyny obgryzania paznokci

Przyczyn obgryzania paznokci należy szukać przede wszystkim w psychice. Nawyk ten jest reakcją na nadmierny stres, lęk, niepokój, czasem związany jest z niską samooceną, poczuciem bezradności i bezsilności. Pojawia się więc wtedy, kiedy odczuwane emocje są zbyt silne, przytłaczające, wtedy „ujściem” dla nich jest właśnie obgryzanie płytki paznokci, a często również otaczających je skórek.

Obgryzanie paznokci może występować sporadycznie, jedynie w sytuacjach związanych z silnym stresem. Onychofagia (z języka greckiego: onycho – paznokieć, phagia – jeść) może jednak stać się poważnym problemem, jeśli paznokcie trafiają do jamy ustnej niemal nieustannie, najczęściej w sposób nieświadomy. Wówczas stanowi sygnał, że nawyk nie jest sposobem na okazjonalne rozładowanie napięcia, lecz być może już wskazuje na rozwiniętą depresję lub nerwicę. W skrajnych przypadkach obgryzanie staję się formą samookaleczania.

Obgryzanie paznokci może nasilać się na skutek niedoborów witamin i minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, takich jak magnez, witaminy z grupy B, żelazo.

Obgryzanie paznokci u dzieci i młodzieży

Obgryzanie paznokci u dzieci pojawia się zwykle między 4. a 6. rokiem życia, a więc w okresie, kiedy większość maluchów rozpoczyna przedszkole. Emocje związane z adaptacją w nowym miejscu mogą być na tyle silne, że stają się właśnie przyczyną obgryzania paznokci. Nawyk ten może pojawić się także na skutek innego typu stresujących sytuacji, takich jak np. rozwód rodziców. Jeśli więc dziecko nagle zaczęło wkładać paznokcie do buzi, warto zastanowić się, czy w jego życiu nie nastąpiła w ostatnim czasie jakaś większa zmiana.

Także u młodzieży w okresie dojrzewania może rozwinąć się nawyk obgryzania paznokci. Sprzyjają mu emocje związane ze zmianą szkoły, koniecznością odnalezienia się w grupie rówieśniczej, poczucie braku akceptacji własnego wyglądu czy stres związany z egzaminami. Zdarza się, że nastolatek wpada w błędne koło: obgryza paznokcie na skutek niskiej samooceny, a nieestetycznie wyglądająca płytka dodatkowo ją obniża. Zwykle nawyk zanika wraz z upływem lat, ale jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania, może on towarzyszyć również w dorosłości.

Skutki obgryzania paznokci

Obgryzanie prowadzi nie tylko do nieestetycznego wyglądu palców i dłoni, które „ozdobione” są króciutkimi, nierównymi i nieraz popękanymi paznokciami. Skutki nawyku mogą być poważne, szczególnie jeśli jest on bardzo nasilony. Onychofagia może prowadzić do:

• problemów stomatologiczno-ortodontycznych – wad zgryzu, skrzywienia przednich zębów, zniszczenia szkliwa, zniekształcenia szczęki, stanów zapalnych dziąseł i jamy ustnej.
• chorób układu pokarmowego – pod paznokciami i na dłoniach mogą być przenoszone bakterie, wirusy i jaja pasożytów; problem dotyczy szczególnie małych dzieci, które nie mają wyrobionego nawyku regularnego mycia dłoni.
• infekcji zapalnych w obrębie uszkodzonej skóry wokół paznokci – może to być np. zanokcica, czyli infekcja skóry związana z zakażeniem bakteryjnym.
• trwałego uszkodzenia i zniekształcenia płytki paznokciowej.

Jak przestać obgryzać paznokcie?

Jeśli zastanawiacie się, jak przestać obgryzać paznokcie, w pierwszej kolejności warto zastanowić się, jaka jest przyczyna problemu. Pomocne będą sposoby pozwalające zmniejszyć codzienny stres, np. aktywność fizyczna, medytacja, techniki relaksacyjne czy po prostu hobby, które zajmie myśli (i ręce). Można wesprzeć się herbatami ziołowymi o działaniu uspokajającym, np. z melisy.

Popularnym sposobem na onychofagię są lakiery przeciw obgryzaniu paznokci. Są to preparaty o gorzkim smaku, które nakłada się na płytki paznokci. Ich zadaniem jest po prostu zniechęcenie do wkładania palców do jamy ustnej. Jeśli przyzwyczaicie się do smaku jednego lakieru, zamieńcie go na drugi.

W domu możecie zakładać na dłonie cienkie, bawełniane rękawiczki. Dobrym sposobem jest także przedłużenie paznokci żelem czy akrylem – wówczas ich gryzienie będzie po prostu niemożliwe, a i konieczność płacenia za usługę może okazać się czynnikiem zniechęcającym do niszczenia płytek. Domowym sposobem na obgryzanie paznokci u dzieci i dorosłych może być również smarowanie płytek olejem czy sokiem z cytryny. Smak powinien zmniejszyć ochotę na gryzienie płytek.

Dobrym pomysłem jest także znalezienie metody na zajęcie czymś rąk. Warto mieć w pobliżu miseczkę z pestkami dyni czy słonecznika. Dodatkowo zadbacie w ten sposób o kondycję paznokci – nasiona te zawierają mnóstwo cynku. Pomocne będą też wszelkiego rodzaju gniotki i gadżety odstresowujące do rąk.

Leczenie obgryzania paznokci u specjalisty

Przy bardzo nasilonym obgryzaniu paznokci konieczne może się okazać specjalistyczne leczenie. Biorąc pod uwagę, że jest to zaburzenie na tle emocjonalnym, warto rozważyć wizytę u psychoterapeuty i wprowadzenie terapii poznawczo-behawioralnej. Przy silnej postaci onychofagii lekarz psychiatra może zadecydować o wdrożeniu leków stosowanych w zaburzeniach nerwicowych.

Jak wzmocnić paznokcie po obgryzaniu?

Nawet jeśli udało się wam uporać z nawykiem obgryzania paznokci, płytki będą potrzebować czasu na powrót do dobrej kondycji. Wzmocnicie je, stosując odżywki i olejki do paznokci. Pamiętajcie, że najważniejsza jest systematyczność. Na początku nie próbujcie zapuszczać płytek, lecz przycinajcie je, żeby się niepotrzebnie nie łamały i nie rozdwajały. 1-2 razy w tygodniu warto wykonać olejowanie dłoni i paznokci.

Zobacz także: Odżywki do paznokci. 8 hitów z KWC, które naprawią Twoje paznokcie!

Bardzo ważna jest dieta. Nie może w niej zabraknąć minerałów i witamin niezbędnych dla zdrowia paznokci, takich jak żelazo, cynk, miedź, siarka, witaminy z grupy B. Ich cennym źródłem są wspomniane pestki, ale też np. kiełki. Można wspomóc się gotowymi suplementami zawierającymi bogaty w krzemionkę skrzyp polny.

Ile rosną paznokcie po obgryzaniu?

Tempo wzrostu paznokci u osób z onychofagią jest takie samo jak u osób, które nie mają nawyku obgryzania. Jednak nawet jeśli uda wam się uporać z problemem, odrastające paznokcie będą początkowo słabe, łamliwe i zniekształcone. Trzeba więc uzbroić się w cierpliwość. W ciągu kilku, kilkunastu miesięcy ich forma powinna ulec widocznej poprawie.