Swędzenie dłoni – przyczyny, leczenie, domowe sposoby

Swędząca skóra dłoni może być skutkiem po prostu jej przesuszenia czy stosowania drażniących kosmetyków. W takim przypadku najczęściej wystarczy wprowadzić drobne zmiany, żeby pozbyć się nieprzyjemnego świądu. Jeśli jednak objawy są bardzo nasilone, świądowi towarzyszy wysypka, a zwłaszcza gdy swędzenie nasila się wieczorem i w nocy, potrzebna będzie pomoc specjalisty. Może się okazać, że za swędzenie dłoni odpowiada poważniejsza choroba.

Spis treści:

1. Swędzące krostki i pęcherzyki z płynem na dłoniach
2. Swędzenie dłoni bez wysypki
3. Swędzenie dłoni od wewnętrznej strony
4. Swędzenie dłoni nasilające się w nocy
5. Swędzenie dłoni i stóp w ciąży
6. Swędzenie dłoni u dziecka
7. Domowe sposoby na swędzenie dłoni

Swędzące krostki i pęcherzyki z płynem na dłoniach

Swędzeniu dłoni może towarzyszyć zaczerwienienie i wypełnione płynem pęcherzyki. Wówczas mówimy o pokrzywce. Taka wysypka na dłoniach, nazywana też egzemą, jest bardzo uciążliwa. Świąd jest mocno nasilony, skóra piecze, pokryta jest „bąbelkami”. Najczęściej takie objawy są wynikiem alergii zarówno na czynnik zewnętrzny (np. nikiel, składnik kosmetyku), jak i wewnętrzny. Swędząca wysypka może pojawić się np. w wyniku uczulenia na przyjmowany doustnie antybiotyk.

Wyprysk może występować również w przypadku atopowego zapalenia skóry, a więc choroby dermatologicznej o podłożu alergicznym. Charakterystyczne jest przesuszenie skóry, często jest ona zaczerwieniona, a nawet pęka. Oprócz dłoni zmiany typowe dla AZS pojawiają się zwykle też w zagięciach łokci i kolan.

Swędzenie dłoni bez wysypki

Ze swędzeniem dłoni nie zawsze współwystępuje wysypka. Mogą natomiast pojawić się plamy, czerwone lub przeciwnie – odbarwione, przesuszone, łuszczące się. Takie zmiany najczęściej towarzyszą chorobom o podłożu infekcyjnym, takim jak grzybica czy świerzb. Dla infekcji grzybiczej dość typowe są zmiany zlokalizowane między palcami. Skóra w tym miejscu złuszcza się, pęka, mogą powstawać drobne ranki. Lokalizacja zmian między palcami jest też charakterystyczna dla zakażenia pasożytniczego. Świerzbowce drążą korytarze w warstwie rogowej naskórka, najczęściej na palcach i między nimi.

Bardzo uciążliwym świądem i łuszczeniem skóry charakteryzuje się również łuszczyca, która często występuje właśnie na dłoniach. Jest to przewlekła choroba dermatologiczna, w której okresy nasilenia przeplatają się z okresami remisji, a jej początek bywa gwałtowny i niespodziewany.

Swędzenie dłoni, któremu nie towarzyszy pęcherzykowata wysypka, może być też po prostu skutkiem przesuszenia skóry. Jest to zjawisko powszechne zimą, kiedy skóra dłoni narażona jest na działanie zimna, mrozu, wiatru oraz suchego powietrza w ogrzewanych pomieszczeniach.

Świądem może objawiać się podrażnienie będące wynikiem kontaktu z określonym detergentem, np. podczas sprzątania. Wysuszenie dłoni stało się prawdziwym utrapieniem zwłaszcza obecnie, podczas epidemii COVID. Nakładane na skórę środki do dezynfekcji na bazie alkoholu mocno ją wysuszają i naruszają ochronną powłoczkę hydrolipidową.

Nierzadko nie udaje się ustalić konkretnej przyczyny swędzenia dłoni. Może się okazać, że występuje ono na tle nerwowym.

Swędzenie dłoni od wewnętrznej strony

Uczucie swędzenia może dotyczyć różnych partii dłoni. Zazwyczaj świąd wywołany przesuszeniem czy kontaktem z czynnikiem drażniącym zlokalizowany jest na zewnętrznej stronie, a więc na grzbiecie dłoni. Występowanie świądu po jej wewnętrznej stronie może sugerować, że przyczyna jest poważniejsza. Takie umiejscowienie może wskazywać np. na cholestazę, więc chorobę związaną z zaburzeniami pracy wątroby. Jeśli świądowi po wewnętrznej stronie towarzyszą czerwone krostki, a dodatkowo zmiany te pojawiają się też na stopach, możecie mieć do czynienia z infekcją wirusową – bostonką.

Swędzenie dłoni nasilające się w nocy

Objawem, który powinien skłonić do wizyty u lekarza, jest świąd dłoni nasilający się wieczorem i w nocy. Jest on charakterystyczny np. dla wspomnianej cholestazy lub świerzbu. Leczenie świerzbu wymaga szybkiej reakcji. W przeciwnym razie może dojść do „przekazania” pasożyta innym osobom.

Swędzenie dłoni i stóp w ciąży

W ciąży może wystąpić świąd o dowolnej przyczynie, zarówno tej alergicznej, jak i infekcyjnej. Jednak na szczególną uwagę zasługuje cholestaza. Często pojawia się właśnie w ciąży, w ostatnim trymestrze. Świąd bywa bardzo nasilony, utrudniając codzienne funkcjonowanie i nocny odpoczynek. Przy cholestazie dochodzi do podwyższenia poziomu biblirubiny, dlatego swędzeniu dłoni i stóp może towarzyszyć zażółcenie gałek ocznych i skóry. Choroby nie należy lekceważyć, ponieważ może prowadzić np. do przedwczesnego porodu, i w przypadku jej podejrzenia niezwłocznie należy skonsultować się z lekarzem.

Swędzenie dłoni u dziecka

Swędzenie dłoni u dzieci to zazwyczaj objaw atopowego zapalenia skóry. To właśnie w okresie dzieciństwa choroba ta zwykle ujawnia się po raz pierwszy. Jeśli dziecko chodzi do przedszkola, a razem ze świądem dłoni występują grudkowate krostki i podwyższona temperatura ciała, możliwe, że zachorowało na bostonkę.

Domowe sposoby na swędzenie dłoni

Leczenie świądu skóry wymaga przede wszystkim ustalenia jego przyczyny. Jeśli podejrzewacie, że to po prostu efekt jej przesuszenia bądź użycia nowego kosmetyku, odstawcie podejrzane preparaty i zadbajcie o nawilżenie i natłuszczenie dłoni. Zrezygnujcie z wysuszających mydeł – wyjątkiem są mydła naturalne, np. mydło marsylskie, bazujące na olejkach roślinnych. Pamiętajcie, żeby zakładać rękawiczki, jeśli podczas sprzątania używacie detergentów.

Po każdym myciu rąk nałóżcie na dłonie nawilżający i regenerujący krem. Zwróćcie uwagę, żeby nie zawierał potencjalnie uczulających i drażniących substancji – konserwantów, sztucznych barwników, aromatów. Na noc zaaplikujcie grubszą warstwę kosmetyku i załóżcie bawełniane lub jedwabne rękawiczki. Taki kompres doskonale odżywi skórę. Dwa razy w tygodniu wykonajcie zabieg olejowania dłoni, który je zregeneruje, nawilży i wygładzi.

Spośród domowych sposobów na swędzenie skóry możecie przetestować również maseczkę z siemienia lnianego. Łyżkę nasion zalejcie szklanką wody i gotujcie w garnuszku, aż wydzieli się śluz. Odcedźcie nasiona i tak uzyskany „kisiel” rozprowadźcie na dłoniach. Możecie dodać do niego zawartość kapsułki z witaminami A+E oraz łyżeczkę oleju roślinnego, np. jojoba. Taka kuracja uzupełni braki w ochronnej warstewce hydrolipidowej pokrywającej skórę dłoni, dzięki czemu będzie bardziej odporna na działanie czynników drażniących.

Jeśli jednak problem jest bardziej skomplikowany i razem ze swędzeniem występują krostki na dłoniach, skóra jest zaczerwieniona, łuszczy się, pęka, wówczas konieczna będzie pomoc lekarza. W zależności od konkretnej przyczyny swędzenia i pękania skóry na dłoniach specjalista może zalecić m.in. leki antyhistaminowe, preparaty przeciwgrzybicze czy przeciwpasożytnicze bądź miejscowo stosowane maści z przeciwzapalnymi glikokortykosteroidami.