Cynk na trądzik. Jak cynk wpływa na stan skóry i czy pomaga na trądzik?

Udokumentowany wpływ cynku na trądzik pokazuje, że ważną rolę w leczeniu tej choroby dermatologicznej odgrywa dieta. Nie powinno w niej zabraknąć źródeł tego pierwiastka, takich jak ryby, owoce morza, orzechy czy pełnoziarniste zboża. Wraz z modyfikacją diety warto wprowadzić do pielęgnacji kosmetyki z cynkiem, które zadziałają na skórę ściągająco, łagodząco i przeciwzapalnie.

Spis treści:

1. Przyczyny powstawania trądziku
2. Czym jest cynk?
3. Wpływ cynku na skórę
4. Cynk na trądzik – efekty
5. Cynk w diecie antytrądzikowej
6. Kosmetyki z cynkiem na trądzik

Przyczyny powstawania trądziku

Trądzik jest chorobą skóry o bardzo złożonym podłożu, dlatego często dużą trudność sprawia wskazanie jednej konkretnej przyczyny. Najczęściej uznaje się, że za jego powstanie odpowiada kilka różnych czynników, nakładających się na siebie.

Jednym z kluczowych są zaburzenia hormonalne (nadmiar androgenów), które prowadzą do wzmożonej aktywności gruczołów łojowych. W przypadku trądziku ma miejsce również nadmierna keratynizacja ich ujść. W rezultacie w porach skóry gromadzi się łój wraz ze złuszczonymi komórkami naskórka, co stanowi doskonałą pożywkę dla bakterii Cutibacterium acnes (dawniej Propionibacterium acnes). Wzrost bakterii prowadzi do rozwoju stanu zapalnego i początkowo niezapalne zmiany w postaci zaskórników przekształcają się w zapalne, zaczerwienione, wypełnione ropną wydzieliną krostki, a nawet bolesne torbiele. Do nasilenia trądziku przyczyniają się też popełniane błędy pielęgnacyjne, np. stosowanie komedogennych kosmetyków.

Trądzik dotyczy głównie osób młodych, w okresie dojrzewania, co wyraźnie też wskazuje na hormonalne podłoże. Coraz częściej jednak dermatolodzy mają do czynienia z trądzikiem u osób dorosłych po 30. roku życia. Zdarza się tak, że po przeleczeniu w młodości trądzik ponownie uderza w dorosłym wieku. Możliwa jest też sytuacja, że to właśnie dopiero po 30. roku życia pojawia się po raz pierwszy (jest to wtedy tzw. trądzik o późnym początku).

Zobacz także: Trądzik – dlaczego powstaje i jak się go pozbyć?

Czym jest cynk?

Cynk jest mikroelementem niezwykle ważnym dla funkcjonowania całego organizmu, zwłaszcza dla układu odpornościowego oraz skóry. Obecny jest we wszystkich tkankach i płynach ustrojowych, a najwięcej jest go w kościach, mięśniach i właśnie w skórze (szczególnie w naskórku). O jego znaczeniu świadczy też fakt, że jest on niezbędny do syntezy i prawidłowej aktywności ponad 300 enzymów! Niestety, bardzo łatwo o jego niedobory, co dość szybko znajduje odzwierciedlenie zarówno w ogólnym samopoczuciu, jak i w stanie skóry.

Wpływ cynku na skórę

Cynk oddziałuje na skórę na wiele różnych sposobów, które pokazują, jak istotny jest prawidłowy poziom cynku w organizmie. Jego najważniejsze mechanizmy działania to:

• Jest składnikiem antyoksydacyjnym. Od niego uzależnione jest działanie enzymu tzw. dysmutazy ponadtlenkowej, a jej zbyt niska aktywność prowadzi do zwiększenia stresu oksydacyjnego. Cynk odgrywa więc istotną rolę w spowalnianiu procesu starzenia się skóry, redukując wolne rodniki i ograniczając ich niszczący wpływ na strukturę kolagenowo-elastynową.
• Ma silne działanie przeciwzapalne, ponieważ hamuje aktywność mediatorów stanu zapalnego. Z tego powodu cynk polecany jest wspomagająco w leczeniu chorób dermatologicznych o charakterze zapalnym, np. egzemy, łojotokowego zapalenia skóry czy właśnie trądziku (również trądziku różowatego).
• Zapobiega powstawaniu przebarwień, ponieważ ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie komórek wydzielających melaninę, czyli melanocytów.
• Reguluje gospodarkę hormonalną. Cynk hamuje aktywność enzymu o nazwie 5-alfa-reduktaza, który przekształca testosteron w jego aktywną formę, czyli DHT (dihydroksytestosteron). Ten z kolei wpływa na aktywność gruczołów łojowych, zwiększając produkcję łoju.
• Działa bakteriostatycznie wobec Cutibacterium acnes, czyli wspomnianych bakterii biorących udział w powstawaniu trądziku.
• Cynk jest kluczowy dla aktywności tzw. białka wiążącego retinol, powstającego w wątrobie. Obniżone poziomy tego białka zaobserwowano u osób z trądzikiem.
• Przyspiesza gojenie ran, biorąc udział w syntezie prostaglandyn, wpływających między innymi na tempo gojenia.

Cynk na trądzik – efekty

Biorąc pod uwagę opisane powyżej mechanizmy działania cynku, nie będzie zaskoczeniem stwierdzenie, że jest on kluczowy dla prawidłowego stanu skóry, a jego niedobór sprzyja powstawaniu trądziku. Cynk oddziałuje na wszystkie jego przyczyny: na poziom androgenów i pracę gruczołów łojowych, na liczebność bakterii trądzikowych oraz na rozwój stanów zapalnych skóry. Wpływ ten potwierdzają badania, które pokazują też skuteczność terapii cynkiem w przypadku trądziku.

W metaanalizie 25 badań stwierdzono, że u osób z trądzikiem stężenie cynku we krwi jest znacznie niższe niż u osób zdrowych. Po leczeniu z zastosowaniem zarówno doustnych, jak i miejscowych preparatów z cynkiem przez okres krótszy niż 12 tygodni doszło do wyraźnego zmniejszenia liczby wykwitów zapalnych.

Cynk w diecie antytrądzikowej

Badania pokazują, jak ważny jest odpowiedni poziom cynku w przypadku cery trądzikowej. Trzeba jednak podkreślić, że w pierwszej kolejności należy wprowadzić dietę na trądzik, która uzupełni niedobory tego składnika. Stosowanie suplementów diety z cynkiem powinno być skonsultowane z lekarzem i poprzedzone wykonaniem badań krwi oznaczających jego stężenie.

Dlaczego? Podczas wspomagania się tabletkami z cynkiem dość łatwo o przekroczenie zalecanego poziomu, co może objawiać się np. dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Stosując cynk w tabletkach, trzeba pamiętać, że dzienne zapotrzebowanie u kobiet to 8 mg cynku, natomiast u mężczyzn jest ono wyższe i wynosi 11 mg.

Komponując codzienny jadłospis, warto uwzględnić w nim produkty o najwyższej zawartości cynku, a są to między innymi:

• pestki dyni i słonecznika,
• orzechy,
• pełnoziarniste zboża,
• nasiona roślin strączkowych,
• jaja,
• czerwone mięso,
• ryby i owoce morza,
• czosnek i cebula,
• grzyby.

Kosmetyki z cynkiem na trądzik

Cynk na trądzik możecie stosować nie tylko w formie spożywanych na co dzień pokarmów, warto również włączyć do pielęgnacji zawierające go kosmetyki. Kosmetyki z cynkiem łagodzą stan zapalny, pomagają oczyścić skórę, regulują wydzielanie sebum i działają ściągająco. Cynk znajdziecie zarówno w kremach (zwłaszcza takich o działaniu matującym, ale nie tylko), żelach do mycia twarzy, tonikach czy maseczkach.

Pamiętajcie jednak, że jeśli stan cery trądzikowej jest zły, konieczna jest wizyta u dermatologa. Trądzik o ciężkim przebiegu wymaga wielomiesięcznej terapii, która pozwoli zminimalizować ryzyko powstania blizn i przebarwień potrądzikowych.

Źródła:

Chruściel P, Kubasińska-Sajnóg A. Charakterystyka oraz zastosowanie cynku w kosmetologii i dietetyce. Aesth Cosmetol Med. 2021;10(4):189-193.

Kaczmarek M.E., Wełniak A., Czajkowski R.: The role of zinc in skin physiology – relevance for the pathogenesis and treatment of vitiligo. Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2023, 110, 142-150.

Kaymak, Y., Adişen, E., Erhan, M., Çeli̇k, B., Gürer, M. A. (2007). Zinc Levels in Patients with Acne Vulgaris. Journal of the Turkish Academy of Dermatology, 1 (3).

Yee, B. E., Richards, P., Sui, J.Y., Marsch, A.F. (2020). Serum zinc levels and efficacy of zinc treatment in acnevulgaris: A systematic review and meta-analysis. Dermatologic Therapy.