Olejki eteryczne - działanie i zastosowanie

Olejki eteryczne są wykorzystywane do leczenia i pielęgnacji ciała od kilku tysięcy lat. Pozyskiwane są przez tłoczenie na zimno, destylację parą wodną lub ekstrakcję alkoholem. Ich źródłem są kwiaty, łodygi, korzenie, nasiona i żywica około 2000 roślin rosnących na całym świecie. Wykorzystywane są w aromaterapii, przy produkcji kosmetyków i perfum oraz w przemyśle farmaceutycznym i gastronomicznym. Stosowane bezpośrednio na skórę, mogą znacząco poprawić jej stan. Trzeba jednak używać ich ostrożnie, bo zdarza im się wywoływać reakcje alergiczne i powodować podrażnienie.

1. Czym są naturalne olejki eteryczne?
2. Właściwości olejków eterycznych
3. Jaka jest różnica między olejkiem eterycznym a zapachowym
4. Olejki eteryczne a oleje - różnice
5. Olejki eteryczne i aromaterapia
6. Zastosowanie olejków eterycznych – jak ich używać?
7. Okłady i masaże olejkami eterycznymi
8. Kąpiel z olejkami eterycznymi
9. Olejki eteryczne do świec
10. Olejki eteryczne jako dodatek do kosmetyków
11. Olejki eteryczne w pielęgnacji skóry
12. Działanie olejków eterycznych na włosy i skórę głowy
13. Najpopularniejsze olejki eteryczne – jak wybrać coś dla siebie?
14. Gdzie kupić prawdziwe olejki eteryczne?
15. Na co uważać przy stosowaniu olejków eterycznych

Czym są naturalne olejki eteryczne?

Olejki eteryczne to lotne mieszanki organicznych związków chemicznych o mocnym zapachu, które naturalnie występują w różnych partiach roślin, np. w korzeniach, korze, kwiatach, nasionach, czy liściach. Najczęściej mają konsystencję oleistej cieczy i nie łączą się z wodą, ale łatwo rozpuścić je w alkoholu, masłach, woskach lub innych olejach.

Nazwa ”eteryczny” sugeruje coś delikatnego, ulotnego, ale w rzeczywistości olejki eteryczne mają intensywny zapach i działanie. Te silnie skoncentrowane substancje mają właściwości terapeutyczne, kojące, zmniejszające stres, rozluźniające, przeciwzapalne, antyseptyczne etc. Ich zapach jest tylko dodatkowym, przyjemnym bonusem, który często bardzo uprzyjemnia aplikację. Olejki eteryczne stosowane prawidłowo mogą przynieść wiele pozytywnych rezultatów, ale używane nieumiejętnie mogą spowodować podrażnienia, alergie, a nawet oparzenia.

Właściwości olejków eterycznych

Olejki eteryczne kojarzymy często głównie z ich przyjemnym zapachem, ale potrafią one o wiele więcej. Każdy olejek, w zależności z jakiej rośliny pochodzi, ma indywidualne właściwości. Olejki eteryczne – prawdziwe, nie te zapachowe – stosowane w inhalacjach lub w kosmetykach na skórę mogą mieć działanie:

• przeciwbólowe,
• przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze,
• rozluźniające i odprężające,
• przeciwzapalne,
• pobudzające lub uspakajające,
• rozgrzewające,
• antyoksydacyjne,
• antyseptyczne,
• ułatwiające zasypianie.

To tylko kilka przykładów efektów, jakie daje stosowanie olejków eterycznych, prawdziwi specjaliści potrafią tez przygotowywać z nich mieszanki, które działają synergicznie i wspomagają walkę np. z trądzikiem, zmarszczkami lub skutkami przewlekłego stresu.

Jaka jest różnica między olejkiem eterycznym a zapachowym

Olejki eteryczne to 100% wyciągi roślinne, bez chemicznych dodatków lub rozcieńczaczy. Oprócz zapachu, mają także właściwości zdrowotne lub kosmetyczne. Olejki zapachowe często wyglądają łudząco podobnie do eterycznych w opakowaniu, ale ich jedyną zaletą jest przyjemny aromat. Nie posiadają żadnych dodatkowych zalet, służą tylko do nadawania pomieszczeniom lub kosmetykom przyjemnego zapachu.

Olejki eteryczne a oleje - różnice

Olejki eteryczne często mylone są z pozyskiwanymi z roślin olejami. Błędnie do tej samej grupy zalicza się na przykład olejek lawendowy lub eukaliptusowy oraz olej jojoba czy olej kokosowy. Tymczasem olejki eteryczne i oleje to substancje zdecydowanie różniące się składem chemicznym i właściwościami.

Oleje to ciekłe tłuszcze pochodzenia roślinnego, pozyskiwane między innymi z owoców, pestek lub kiełków. W ich skład wchodzą kwasy tłuszczowe, tokoferole (formy witaminy E), fitosterole (związki przypominające cholesterol, wykazujące między innymi działanie przeciwzapalne), karotenoidy (substancje barwnikowe będące antyoksydantami) i witaminy.

Tymczasem olejki eteryczne to ciekłe i lotne substancje zapachowe. Są one mieszaniną takich związków chemicznych, jak działające bakteriobójczo aldehydy i eugenol, alkohole, kwasy. Charakteryzuje je silny i zwykle przyjemny zapach, który jest wykorzystywany w aromaterapii.

Olejki eteryczne i aromaterapia

Aromaterapia to wykorzystywanie olejków eterycznych, które są wprowadzane do organizmu przez drogi oddechowe, skórę lub błony śluzowe. Podczas aromaterapii olejki eteryczne są rozpylane za pomocą dyfuzorów lub kominków albo - bezpośrednio po dodaniu do olejów roślinnych - wmasowywane w skórę.

Najważniejszy w aromaterapii jest wpływ zawartych w olejkach eterycznych substancji zapachowych na psychikę człowieka. Substancje zapachowe mogą bowiem powodować u człowieka pobudzenie lub relaks. Olejków eterycznych używa się, żeby zmniejszyć ból głowy i stany lękowe, pomóc w zasypianiu lub pobudzić seksualnie.

Zobacz także: Aromaterapia – jakich olejków używać

Zastosowanie olejków eterycznych – jak ich używać?

Stosowanie olejków eterycznych możemy podzielić na dwie główne kategorie: wziewne i przez skórę. Olejków zdecydowanie nie powinno się spożywać doustnie ani w postaci nierozcieńczonej, z wyjątkiem np. olejku z drzewa herbacianego, który można nakładać bezpośrednio na skórę. Zdecydowana większość olejków musi zostać rozpuszczona w innym oleju, alkoholu lub rozproszona w wodzie, by nie wywołać podrażnienia. Wspomnieliśmy już o najpopularniejszym zastosowaniu olejków eterycznych w aromaterapii, możemy tez wykorzystać je do innych domowych kuracji.

Okłady i masaże olejkami eterycznymi

Wybrane olejki eteryczne, jak lawendowy lub goździkowy, można stosować w formie nierozcieńczonej w formie okładów, ale każde lecznicze zastosowanie koniecznie konsultujemy z lekarzem. Zupełnie bezpiecznym wykorzystaniem olejków eterycznych są masaże olejowe. Masaż i ciepło dłoni rozszerza naczynia włosowate, dzięki czemu olejki mogą głębiej wniknąć w skórę i ich działanie terapeutyczne jest szybsze i skuteczniejsze. Do masażu polecamy oleje ze słodkich migdałów lub kokosowy z dodatkiem 30-40 kropli wybranego olejku lub mieszanki eterycznej na 100 ml oleju bazowego.

Kąpiel z olejkami eterycznymi

To niesamowicie przyjemne wykorzystanie pięknie pachnących olejków eterycznych. Do wody w wannie wkraplamy 7-10 kropli olejku, my lubimy np. bergamotkowy, petitgrain, lawendowy lub cedrowy, i zanurzamy się w poczuciu domowego SPA na kilkanaście minut. Kąpiel z olejkami eterycznymi warto połączyć np. ze szczotkowaniem na sucho przed wejściem do wody, aby pobudzić krążenie i zmaksymalizować korzystne działanie wyciągów roślinnych.

Olejki eteryczne do świec

To szczególne wykorzystanie olejków eterycznych w aromaterapii. Do rozpuszczonego wosku w dowolnej świecy bezzapachowej możemy dodać kilka kropli jednego lub kilku olejków. Uzyskamy dzięki temu efekt ekskluzywnej świecy aromaterapeutycznej za ułamek ceny.

Olejki eteryczne jako dodatek do kosmetyków

Jednym z najprostszych sposobów na wykorzystanie olejków eterycznych w pielęgnacji skóry i włosów jest dodanie ich do gotowego kremu, balsamu, szamponu lub wcierki do włosów. Do pudełeczka z kremem możemy wmieszać ok. 10 kropli olejku, w przypadku np. szamponu lub wcierki olejki możemy wkraplać bezpośrednio do porcji, którą mamy wykorzystać jednorazowo. Pamiętajmy jedynie o potencjalnym działaniu drażniącym olejków eterycznych, róbmy próbę uczuleniową przed użyciem, omijajmy w aplikacji okolice oczu i nie przesadzajmy z ilością.

Olejki eteryczne w pielęgnacji skóry

Olejki eteryczne są także wykorzystywane w przemyśle kosmetycznym i perfumiarskim. W składzie kosmetyku mogą odpowiadać za jego zapach oraz pełnić rolę pielęgnacyjną. A jak zachowują się nakładane bezpośrednio na skórę? Nierozcieńczone mogą ją podrażnić. Dlatego najlepiej jest dodawać kilka ich kropel do innego kosmetyku (serum lub kremu), żelu aloesowego albo aplikować na skórę po rozcieńczeniu wodą.

Dzięki swojemu działaniu antybakteryjnemu, antywirusowemu, przeciwgrzybiczemu oraz łagodzącemu i przeciwzapalnemu część olejków eterycznych (np. z drzewa herbacianego, eukaliptusowy lub kadzidłowy) świetnie wspomagają zwalczanie trądziku. Za to olejki eteryczne stymulujące regenerację skóry i działające antyoksydacyjnie (np. jaśminowy, kadzidłowy lub z drzewa różanego) polecane są do walki ze zmarszczkami.

Olejki eteryczne do skóry:

• łagodzą stany zapalne,
• poprawiają elastyczność i jędrność skóry,
• przyspieszają gojenie ranek,
• spowalniają procesy starzenia,
• regulują produkcję sebum,
• wzmacniają naczynia krwionośne.

Do pielęgnacji twarzy polecamy zwłaszcza olejki różany, z drzewa herbacianego, lawendowy, geraniowy, rozmarynowy, neroli, paczulowy i szałwiowy.

Uwaga, przed zastosowaniem olejku eterycznego, dobrze jest zrobić sobie próbę uczuleniową, gdyż u niektórych może on wywołać reakcję alergiczną.

Działanie olejków eterycznych na włosy i skórę głowy

Olejki eteryczne z powodzeniem możemy dodać do gotowej wcierki do włosów, maski lub szamponu, dzięki swoim unikalnym właściwościom, mogą bardzo pozytywnie wpłynąć na stan włosów i skalpu:

• zmniejszają przetłuszczanie włosów,
• poprawiają ukrwienie skóry, dzięki czemu promują porost baby hair,
• zmniejszają stany zapalne,
• pomagają zwalczać łupież,
• wspomagają regenerację włosów.

Do włosów polecamy szczególnie olejki rozmarynowy, cedrowy, szałwiowy, lawendowy, tymiankowy, z drzewa herbacianego, pomarańczowy.

Najpopularniejsze olejki eteryczne – jak wybrać coś dla siebie?

Rodzajów olejków eterycznych są dziesiątki, jeśli naprawdę chcesz się zagłębić w ich działanie i możliwość łączenia, polecamy wizytę w profesjonalnym sklepie zielarskim lub u specjalisty medycyny naturalnej, który pomoże dobrać indywidualny zestaw do twoich potrzeb. Poniżej znajdziesz krótką ściągę z właściwościami najpopularniejszych olejków eterycznych do wykorzystania w domu:

• olejek z drzewa herbacianego – pomaga zwalczać trądzik i stany zapalne, działa przeciwbakteryjnie i antyseptycznie,
• olejek lawendowy – działa relaksująco i uspakajająco, pomaga zapobiegać powstawaniu zmarszczek, koi podrażnienia i egzemę,
• olejek miętowy – działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie, rozluźnia mięśnie, może łagodzić bóle głowy,
• olejek rozmarynowy – działa antystresowo, rozjaśnia przebarwienia i blizny, ma działanie przeciwzapalne,
• olejek różany – prawdziwy jest bardzo drogi, wygładza skórę, łagodzi podrażnienia, ma silne działanie antystresowe,
• olejek szałwiowy – łagodzi napięcie suchej skóry, rozjaśnia rozstępy i przebarwienia, działa pobudzająco, zwalcza infekcje,
• olejek z werbeny – ujędrnia skórę, działa tonizująco, łagodzi napięcia nerwowe,
• olejek cytrynowy – oczyszcza skórę i zmniejsza stany zapalne, łagodzi uczucie chronicznego zmęczenia,
• olejek geranium – ma działanie przeciwzmarszczkowe, przywraca skórze elastyczność, działa sciągająco, relaksuje,
• olejek cedrowy – zmniejsza zaczerwienienia, reguluje produkcję sebum, poprawia koncentrację,
• olejek petitgrain – zmniejsza wydzielanie sebum, wspomaga walkę z łupieżem tłustym, ułatwia zasypianie, działa odprężająco,
• olejek bergamotowy – zwalcza przebarwienia i zmniejsza widoczność blizn, działa antyseptycznie, ogranicza pracę gruczołów łojowych,
• olejek paczuli – zmniejsza stany zapalne, ma działanie antyoksydacyjne, łagodzi suchość skóry.

Gdzie kupić prawdziwe olejki eteryczne?

Jak wspominałyśmy, olejki eteryczne często łatwo pomylić z zapachowymi, producenci często celowo tworzą bliźniaczo podobne opakowania, by zwiększyć sprzedaż tańszego produktu. Olejki eteryczne polecamy więc kupować w aptekach, dobrych sklepach zielarskich, sklepach ze zdrową żywnością lub sprawdzonych sklepach internetowych. W każdym przypadku, dokładnie czytajmy opis na opakowaniu lub na stronie sklepu, by przypadkiem nie nabyć pięknie pachnącego, ale terapeutycznie bezużytecznego olejku zapachowego. Ze sprawdzonych producentów polecamy olejki eteryczne marek Etja, Kej, Avicenna lub Stara Mydlarnia.

Na co uważać przy stosowaniu olejków eterycznych

Olejki eteryczne mogą być niezwykle cennym dodatkiem w pielęgnacji i lifestyle’u, ale warto trzymać się kilku podstawowych zasad, aby nie zrobić sobie krzywdy:

• nie połykaj olejków eterycznych, zastosowanie doustne może skończyć się poparzeniem przełyku,
• rozcieńczaj olejki eteryczne przed użyciem,
• przechowuj olejki poza zasięgiem dzieci,
• nie używaj olejków eterycznych w ciąży, u dzieci ani nie zastępuj nimi lekarstw zapisanych przez lekarza,
• stosuj tylko te olejki, których działanie dobrze znasz,
• dawkuj olejki eteryczne z umiarem, w tym przypadku więcej zdecydowanie nie znaczy lepiej.

Jakie macie doświadczenia z olejkami eterycznymi, czy macie swoje ulubione rodzaje lub zastosowanie?