Trądzik młodzieńczy – dlaczego powstaje i jak sobie z nim radzić?

Zdarza się, że ropne krosty i grudki pokrywają nie tylko całą twarz, ale pojawiają się też na plecach, ramionach i dekolcie. Ta charakterystyczna lokalizacja zmian zapalnych związana jest z rozmieszczeniem gruczołów łojowych na skórze. Głównym celem pielęgnacji i radzenia sobie z trądzikiem młodzieńczym jest uregulowanie ich pracy, unormowanie procesu keratynizacji i ograniczenie namnażania się bakterii.

Spis treści:

1. Przyczyny trądziku młodzieńczego
2. Objawy i diagnostyka trądziku młodzieńczego
3. Kosmetyki na trądzik młodzieńczy
4. Domowe sposoby na trądzik młodzieńczy
5. Co na trądzik młodzieńczy?
6. Dieta na trądzik młodzieńczy

Przyczyny trądziku młodzieńczego

Za główną przyczynę powstawania trądziku młodzieńczego uznaje się gwałtowne zmiany hormonalne, które zachodzą w organizmie w czasie dojrzewania. Wzrastający wówczas poziom androgenów oddziałuje na gruczoły łojowe, pobudzając je do intensywniejszej pracy. Problemem jest jednak nie tylko nadmiar sebum pokrywającego skórę, ale też jego skład – stwierdzono, że u osób z trądzikiem w łoju występuje zbyt niski poziom kwasu linolowego.

Nadmiar i nieprawidłowy skład sebum to tylko jeden z czynników. Drugim równie istotnym jest zaburzenie procesu keratynizacji komórek naskórka. Złuszczanie przebiega zbyt szybko, czego efektem jest przytkanie ujść gruczołów łojowych zrogowaciałymi komórkami. Kiedy już dojdzie do ich zablokowania, zaczynają się namnażać bakterie Propionibacterium acnes i rozwija się stan zapalny.

Można również wymienić kilka dodatkowych czynników, które prowadzą do nasilenia trądziku. Należą do nich:

• stres – podwyższony poziom kortylozu może zaostrzać trądzik;
• wahania hormonalne – objawy zaostrzają się u kobiet przed miesiączką;
• alergie pokarmowe – szczególnie na gluten, mleko, kakao;
• niewłaściwa dieta – bogata w tłuszcze nasycone, konserwanty, węglowodany;
• stosowanie nieodpowiednich kosmetyków – zwłaszcza tych, które zawierają wysuszający alkohol oraz składniki komedogenne;
• mechaniczne złuszczanie naskórka, wyciskanie i rozdrapywanie krostek – może prowadzić do „rozsiewania” bakterii;
• częste dotykanie skóry dłońmi;
• przykładanie do twarzy telefonu – jest on siedliskiem bakterii.

Zobacz także: Rodzaje trądziku – jak je rozpoznać

Objawy i diagnostyka trądziku młodzieńczego

Cera trądzikowa pokryta jest różnego rodzaju zmianami, których wygląd zależy od etapu rozwoju choroby i stopnia nasilenia stanu zapalnego. Najczęściej trądzik młodzieńczy przyjmuje postać:

• trądziku zaskórnikowego – dominują zamknięte i otwarte zaskórniki (tzw. wągry);
• trądziku grudkowego (lub inaczej grudkowo-krostkowego) – na skórze widoczne są czerwone krostki i grudki świadczące o pojawieniu się stanu zapalnego;
• trądziku ropowiczego – to już bardziej nasilony rodzaj trądziku z bolesnymi ropnymi zmianami.

Lokalizacja zmian odpowiada rozmieszczeniu gruczołów łojowych. Najwięcej trądzikowych zaskórników i krost jest więc tam, gdzie gruczołów jest najwięcej: w strefie T (czoło, nos, broda), na plecach i dekolcie. Jednak mogą pojawić się również na policzkach, skroniach, a nawet ramionach, szyi czy pośladkach.

Zobacz także: Trądzik na policzkach - co go powoduje i jak się go pozbyć? TOP 3 kosmetyki, które zwalczą pryszcze na policzkach

Objawy trądziku młodzieńczego utrzymują się nawet kilka lat, pojawiając się już ok. 11-12. roku życia. Zwykle stopniowo łagodnieją, szczególnie po wdrożeniu odpowiedniego leczenia, jednak może się okazać, że trądzik nie znika i „zdobi” skórę nawet do 30. roku życia.

Może się wydawać, że objawy trądziku młodzieńczego są na tyle charakterystyczne, że nie jest potrzebna żadna diagnostyka. Lekarz dermatolog lub endokrynolog może jednak zlecić wykonanie badań poziomu hormonów w celu ustalenia, czy nie występują poważniejsze zaburzenia w gospodarce hormonalnej. Warto też rozważyć wykonanie testów na alergie pokarmowe, szczególnie jeśli obserwujecie zaostrzenie zmian po spożyciu konkretnych pokarmów.

Kosmetyki na trądzik młodzieńczy

Pielęgnacja cery trądzikowej jest sporym wyzwaniem, ale jest ona kluczowa dla zapanowania nad trądzikiem młodzieńczym. Stosowane kosmetyki do cery trądzikowej powinny:

• regulować pracę gruczołów łojowych i ograniczać produkcję sebum;
• normalizować proces keratynizacji;
• złuszczać zrogowaciały naskórek;
• działać przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie;
• oczyszczać i zwężać pory skórne;
• nawilżać.

Codzienna pielęgnacja powinna polegać przede wszystkim na dokładnym oczyszczeniu skóry z nagromadzonego sebum, zanieczyszczeń i makijażu. Wybierzcie żel do mycia twarzy trądzikowej, który usunie wszelkie zanieczyszczenia, ale równocześnie nie wysuszy i nie podrażni skóry. Unikajcie produktów z długą listą składników, zawierających sztuczne barwniki, konserwanty, aromaty. Niewskazane są też mydła zasadowe, które naruszają fizjologiczne pH skóry.

Raz lub dwa razy w tygodniu wykonajcie peeling, który usunie martwy naskórek, zapobiegając zaczopowaniu ujść gruczołów łojowych. Nie stosujcie preparatów ziarnistych! Drobinki mogą naruszyć zapalne krostki i nasilić problem. Najlepsze będą peelingi enzymatyczne, w których składzie funkcję „złuszczacza” pełnią enzymy roślinne takie jak papaina lub bromelaina.

Po umyciu i osuszeniu skóry należy przetrzeć ją tonikiem do cery trądzikowej. Tonik na trądzik młodzieńczy ma za zadanie przywrócić równowagę pH skóry. Dlaczego to takie ważne? Nieprawidłowy, zasadowy odczyn sprzyja namnażaniu się bakterii. Zwróćcie też uwagę, żeby tonik nie zawierał alkoholu. Alkohol wysusza skórę, co w efekcie pobudza gruczoły łojowe do wzmożonej pracy.

Kluczowym kosmetykiem na trądzik jest odpowiedni krem. Kremy do cery trądzikowej mają za zadanie wpłynąć na wszystkie przyczyny powstawania krostek, a więc zarówno na proces wydzielania sebum i keratynizacji naskórka, ale też powinny ograniczać rozwój bakterii, działać kojąco i łagodząco.

Ważne miejsce wśród kremów na trądzik zajmują preparaty z kwasami, szczególnie salicylowym, glikolowym, migdałowym czy azelainowym. Oprócz nich w składzie kremów na trądzik młodzieńczy szukajcie też takich substancji jak:

• niacynamid;
• witaminy C i E;
• cynk i siarka;
• retinol;
• ekstrakty roślinne m.in. z szałwii, wąkroty azjatyckiej, oczaru wirginijskiego, aloesu;
• olejek z drzewa herbacianego.

Nie zapominajcie, że również cera problematyczna potrzebuje codziennego nawilżania. Wbrew pozorom skóra trądzikowa często bywa odwodniona i przesuszona. Krem nawilżający do cery trądzikowej powinien być jednak lekki i pozbawiony składników komedogennych.

Zobacz także: Dobrze wydane: 5 kosmetyków na trądzik

Domowe sposoby na trądzik młodzieńczy

Codzienną pielęgnację możecie uzupełnić naturalnymi sposobami na trądzik młodzieńczy. Przygotujcie domową maseczkę z płatków owsianych, bogatych w witaminy z grupy B, które regulują wydzielanie sebum. Łyżkę płatków zalejcie niewielką ilością ciepłej wody, wymieszajcie i powstałą papkę nałóżcie na skórę dotkniętą trądzikiem na ok. 15 minut.

Do takiej mikstury warto dodać też kilka kropli olejku z drzewa herbacianego, jednak pamiętajcie, żeby przed pierwszym użyciem wykonać próbę uczuleniową. Nałóżcie kroplę olejku na przedramię i odczekajcie dobę. Jeśli skóra nie piecze, nie swędzi ani nie jest zaczerwieniona, możecie bezpiecznie go stosować.

Pomocna w walce z trądzikiem młodzieńczym będzie również maseczka z ogórka. Ogórek, znany głównie jako pogromca opuchlizny pod oczami, świetnie radzi sobie również z cerą problematyczną, ponieważ działa ściągająco. Zblendujcie warzywo na papkę, dodajcie kilka kropli soku z cytryny i nałóżcie na skórę na ok. 15 minut.

Zobacz także: Co na trądzik? Ranking kosmetyków, suplementów i domowych sposobów

Co na trądzik młodzieńczy?

Jeśli trądzik jest mocno nasilony i odpowiednia pielęgnacja nie przynosi poprawy, konieczna jest wizyta u lekarza i wdrożenie leczenia trądziku w oparciu o miejscowe lub doustne preparaty.

W aptekach dostępne są również suplementy z naturalnymi wyciągami roślinnymi poprawiającymi kondycję skóry. Warto przetestować także maści na trądzik, czyli preparaty zawierające jeden podstawowy składnik. Może to być np. maść cynkowa, ichtiolowa, propolisowa bądź maść z nadtlenkiem benzoilu.

Zobacz także: Maść z apteki za 12 zł likwiduje trądzik i podrażnienia – „Cudotwórca!”

Dieta na trądzik młodzieńczy

Codzienny jadłospis ma znaczenie nie tylko w przypadku, gdy za nasilenie zmian trądzikowych odpowiadają alergie pokarmowe. Dieta na trądzik młodzieńczy powinna polegać na wykluczeniu produktów wysoko przetworzonych, takich jak fast foody czy konserwy, bogatych w węglowodany i tłuszcze nasycone.

Nie może natomiast zabraknąć owoców i warzyw bogatych w błonnik i witaminy o działaniu antyoksydacyjnym. Coraz więcej mówi się również o związku między kondycją skóry a stanem mikroflory jelitowej. Zaburzenia we florze bakteryjnej układu pokarmowego mogą skutkować zaostrzeniem trądziku, a to właśnie naturalny błonnik jest tym, czego mikrobiom potrzebuje najbardziej.