Trądzik skupiony – dlaczego powstaje i jak się go pozbyć? Pielęgnacja skóry z acne conglobata
Trądzik skupiony to najcięższa postać trądziku pospolitego, w której występują wszystkie rodzaje trądzikowych zmian: od zaskórników, przez krosty i grudki, po ropne torbiele. Może rozwinąć się zarówno w okresie dojrzewania, jak i w wieku dorosłym. Wyjaśniamy, jakie są przyczyny trądziku skupionego, jak się objawia i jaką pielęgnację skóry wdrożyć.
- Małgorzata Przybyłowicz-Nowak
Trądzik skupiony częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet, co wiąże się z jego bezpośrednią przyczyną – wysokim poziomem androgenów, które wpływają na aktywność gruczołów łojowych. Jest trudny w leczeniu, a towarzyszące mu ropne zmiany mogą prowadzić do powstania blizn wklęsłych i wypukłych. Leczenie trądziku skupionego powinno być wielokierunkowe, łączące stosowanie preparatów doustnych i miejscowych.
Spis treści:
- Czym jest trądzik skupiony?
- Przyczyny trądziku skupionego
- Objawy trądziku skupionego
- Leczenie trądziku skupionego
- Pielęgnacja skóry trądzikowej
Czym jest trądzik skupiony?
Trądzik skupiony (acne conglobata) jest odmianą trądziku pospolitego (trądziku młodzieńczego). Równocześnie uznawany jest za jego najcięższą i najbardziej nasiloną postać. Występuje głównie u mężczyzn, jednak może dotyczyć również kobiet. Często ma przewlekły charakter. Zwykle rozwija się już u nastolatków i z wiekiem zanika bądź przeciwnie – utrzymuje się na skórze do okresu dorosłości. Z uwagi na duże nasilenie u osób cierpiących na trądzik skupiony pojawiają się kompleksy, a nawet stany depresyjne.
Trądzik skupiony charakteryzuje się występowaniem trądzikowych zmian skórnych każdego rodzaju. Na skórze widoczne są więc zaskórniki (zamknięte i otwarte), grudki, krostki, duże i głębokie torbiele ropne (cysty), a nawet przetoki. Torbiele nierzadko samoistnie pękają, uwalniając wydzielinę o nieprzyjemnym zapachu, a ich gojenie się jest bardzo trudne. Z uwagi na charakter zmian chorobowych trądzik skupiony przypomina trądzik ropowiczy.
Częstą konsekwencją trądziku skupionego, szczególnie nieprawidłowo leczonego, są potrądzikowe blizny. Mogą to być zarówno blizny wklęsłe (zanikowe), jak i wypukłe (przerostowe), a nawet duże keloidy (bliznowce). Pozostałością po zapalnych, ropnych wykwitach są też nierzadko przebarwienia potrądzikowe.
Zobacz także: Rodzaje pryszczy – jakie są typy niedoskonałości i jak je rozpoznać?
Przyczyny trądziku skupionego
Przyczyny powstawania trądziku skupionego są podobne jak w przypadku wielu innych rodzajów trądziku. Kluczową rolę w tej chorobie skóry odgrywają zaburzenia hormonalne (nadmiar androgenów), które bezpośrednio wpływają na aktywność gruczołów łojowych. U osób z trądzikiem skupionym dochodzi więc do nadmiernej produkcji łoju.
Istotnym czynnikiem jest też nieprawidłowe rogowacenie ujść mieszków włosowych. Martwe, gromadzące się komórki blokują odpływ łoju, a zgromadzony łój stanowi z kolei doskonałą pożywkę dla trądzikowych bakterii (Propionibacterium acnes). W konsekwencji dochodzi do rozwoju stanu zapalnego, a zmiany wypełniają się ropną treścią.
W przypadku trądziku skupionego u kobiet przyczyną są choroby, które prowadzą do zachwiania równowagi hormonalnej i zbyt wysokiego poziomu androgenów (np. zespół policystycznych jajników). Do nasilenia trądziku skupionego dodatkowo może przyczyniać się stres, nieprawidłowa dieta czy stosowanie określonych leków (np. z glikokortykosteroidami).
Zobacz także: Trądzik u dorosłych – lekarz obala popularne mity
Objawy trądziku skupionego
Trądzik skupiony wyróżnia się dużym nasileniem. Nie są to więc pojedyncze zmiany trądzikowe, lecz całe, nieraz duże, fragmenty skóry pokryte licznymi wykwitami. Nierzadko „zlewają się” ze sobą, tworząc nacieki i skupiska – stąd też nazwa.
Z jednej strony zmiany chorobowe lokalizują się w dość typowych miejscach: wykwity widoczne są na twarzy, plecach i klatce piersiowej. Z drugiej jednak często występują w miejscach, które zwykle nie są dotknięte w przypadku innych rodzajów trądziku. Dotyczy to pryszczy na pośladkach, udach, w pachwinach, na owłosionej skórze głowy. Oprócz krost, grudek i nieraz bolesnych w dotyku torbieli widoczne są na skórze wspomniane blizny i przebarwienia.
Leczenie trądziku skupionego
Leczenie trądziku skupionego powinno być prowadzone pod okiem doświadczonego dermatologa, ponieważ schorzenie to wymaga odpowiednio dobranej terapii skojarzonej. Oznacza to, że równocześnie stosowane są leki doustne oraz leczenie miejscowe w formie przeznaczonych do nakładania na skórę maści, kremów czy płynów. Zazwyczaj taka kuracja trwa wiele miesięcy. Doustnie stosowane są antybiotyki, które mają na celu zmniejszenie liczebności trądzikowych bakterii, a w efekcie ograniczenie stanu zapalnego.
Preparaty stosowane w leczeniu trądziku skupionego i przeznaczone do nakładania na skórę zawierają najczęściej:
- nadtlenek benzoilu – działa keratolitycznie (złuszczająco), przeciwbakteryjnie, łagodzi stany zapalne i wysusza zmiany;
- kwas azelainowy – działa keratolitycznie, przeciwzapalnie, reguluje wydzielanie łoju, rozjaśnia przebarwienia potrądzikowe;
- kwas salicylowy – ma właściwości przeciwzapalne, złuszczające, przeciwbakteryjne, odblokowuje i zwęża pory.
Zobacz także: Izotek na trądzik – skutki uboczne i przeciwwskazania
Pielęgnacja skóry trądzikowej
Kuracja zalecona przez dermatologa nie będzie skuteczna, jeśli równocześnie nie wprowadzicie zmian w codziennej pielęgnacji cery trądzikowej. W żadnym razie nie należy wyciskać ani rozdrapywać trądzikowych wykwitów! Nie tylko może to doprowadzić do „rozsiania” bakterii, ale też do powstania głębokich blizn. Z tego samego powodu zrezygnujcie z peelingów ziarnistych i zastąpcie je peelingami enzymatycznymi.
Do rutyny pielęgnacyjnej włączcie odpowiednie kosmetyki na trądzik. Powinny działać przeciwzapalnie, dokładnie oczyszczać skórę, regulować pracę gruczołów łojowych, złuszczać, ale przy tym nie prowadzić do przesuszenia i odwodnienia. Oprócz wspomnianego kwasu azelainowego i kwasu salicylowego w składzie kremów na trądzik warto szukać też:
Do mycia skóry z trądzikiem skupionym możecie używać antybakteryjnych żeli, ale też łagodnych emulsji czy pianek, które będą skutecznie, ale delikatnie usuwać zanieczyszczenia bez powodowania podrażnień czy przesuszenia. Pamiętajcie, aby po myciu koniecznie przetrzeć skórę tonikiem, który przywróci odpowiednie pH. Mycie powoduje zmianę pH w kierunku zasadowego, co sprzyja namnażaniu bakterii. Prawidłowy odczyn skóry powinien być kwaśny, wówczas rozwój bakterii jest utrudniony.
Należy pamiętać, że w przypadku ropnych zmian nie są wskazane peelingi mechaniczne, z którymi lepiej poczekać do wyleczenia trądziku. Wówczas poprawią kondycję i wygląd skóry, wyraźnie zmniejszając przebarwienia i blizny.