Bardzo sucha skóra twarzy i ciała – jakie są jej przyczyny i w jaki sposób ją nawilżyć?

Bardzo sucha skóra twarzy i ciała nie tylko nieestetycznie wygląda, łuszcząc się i przyjmując ziemisty kolor, ale też powoduje dyskomfort. Nierzadko towarzyszy jej pieczenie, swędzenie czy nieprzyjemne uczucie ściągnięcia. Zwykle na przesuszenie najbardziej narażone są dłonie, stopy, łokcie czy kolana, ale problem suchości może dotyczyć również skóry wokół oczu czy skóry głowy. W codziennej pielęgnacji nie powinno zabraknąć kremów i balsamów, które dostarczą składników nawilżających i uzupełnią braki w barierze hydrolipidowej.

Spis treści:

1. Jak wygląda bardzo sucha skóra?
2. Przyczyny bardzo suchej skóry
3. Skóra sucha a skóra odwodniona
4. Bardzo sucha skóra: których miejsc dotyczy?
5. Jak nawilżyć bardzo suchą skórę twarzy i okolic oczu?
6. Jak nawilżyć bardzo suchą skórę ciała?
7. Pielęgnacja bardzo suchej skóry dłoni i stóp
8. Dieta zwiększająca nawodnienie skóry
9. Sucha skóra u noworodka

Jak wygląda bardzo sucha skóra?

Suchą i bardzo suchą skórę dość łatwo rozpoznać. Jest ona matowa, szorstka i chropowata w dotyku, pozbawiona elastyczności, często łuszczy się i ma poszarzały, ziemisty kolor. Im problem suchości skóry jest bardziej nasilony, tym objawy te są bardziej dotkliwe i lepiej widoczne gołym okiem. Zdarza się, że dodatkowo odczuwany jest dyskomfort: skóra piecze, kłuje, swędzi, jest nieprzyjemnie ściągnięta, zwłaszcza po myciu. W skrajnych przypadkach, szczególnie na dłoniach i piętach, pojawiają się pęknięcia, a nawet rany. Funkcja barierowa skóry suchej jest ograniczona, co zwiększa jej podatność na podrażnienia, a nawet na działanie czynników alergizujących.

Przyczyny bardzo suchej skóry

Kluczowa dla prawidłowego nawilżenia skóry jest bariera hydrolipidowa, która stanowi naturalną ochronę przed czynnikami zewnętrznymi. Dlatego często nazywana jest też płaszczem ochronnym. Choć w jej nazwie zawarta jest tylko woda i lipidy, to tak naprawdę składa się z wielu innych niezbędnych komponentów. Są to między innymi ceramidy, białka strukturalne (kolagen, elastyna) oraz tzw. naturalny czynnik nawilżający (NMF), który z kolei jest zbiorem takich składników jak mocznik, kwas mlekowy czy cukry.

Prawidłowo funkcjonująca bariera hydrolipidowa ochrania skórę przed działaniem wiatru, mrozu czy suchego powietrza. Łatwo jednak ulega naruszeniu, a powstanie w niej ubytków prowadzi z kolei do wzmożonej transepidermalnej utraty nawilżenia (TEWL) i postępującego przesuszenia. Czynnikami, które mogą prowadzić do przerwania ciągłości tej powłoki ochronnej, są między innymi:

• nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV,
• przebywanie w klimatyzowanych i ogrzewanych pomieszczeniach z małą wilgotnością powietrza,
• stosowanie drażniących kosmetyków i odtłuszczających mydeł (na stan bariery hydrolipidowej negatywnie wpływają też stosowane w kuracji przeciwtrądzikowej preparaty na bazie retinoidów),
• urazy powstałe w wyniku depilacji i golenia,
• częste gorące prysznice czy kąpiele.

Trzeba mieć jednak na uwadze, że mocno przesuszona skóra to również często efekt niedoborów konkretnych składników w organizmie, między innymi nienasyconych kwasów tłuszczowych (zwłaszcza kwasu alfa-linolenowego) i witaminy A. Również wraz z wiekiem następują zmiany, które prowadzą do nasilenia suchości skóry. Spada poziom estrogenów, które mają wpływ na jej nawilżenie, zmniejsza się też (już od około 25. roku życia) produkcja kwasu hialuronowego. Nie można też pominąć faktu, że ekstremalna suchość skóry bywa objawem poważniejszych chorób ogólnoustrojowych, np. cukrzycy, niedoczynności tarczycy. Tak może też objawiać się łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry.

Skóra sucha a skóra odwodniona

Skóra sucha i skóra odwodniona to terminy, które często stosowane są zamiennie, jednak w rzeczywistości nie są tożsame. To uwarunkowania genetyczne sprawiają, że skóra z natury pokryta jest cieńszą i mniej szczelną warstwą hydrolipidową, co wynika między innymi z wrodzonej mniejszej aktywności gruczołów łojowych. Może więc być tak, że u danej osoby skłonność do suchości jest obecna od narodzin i towarzyszy przez całe życie. W takim przypadku mówimy właśnie o skórze suchej, czyli o jednym z jej typów.

Suchą skórą jednak wiele osób błędnie nazywa skórę odwodnioną czy przesuszoną. W czym tkwi różnica? O ile skóra sucha (jak i cera sucha) jest stanem wrodzonym, o tyle odwodnienie i przesuszenie jest przejściowe. W przypadku skóry suchej trzeba więc liczyć się z tym, że problem ten będzie mniej lub bardziej nasilony, ale obecny przez całe życie, podczas gdy problem skóry odwodnionej można wyeliminować nawet całkowicie, o ile przestrzegana będzie odpowiednia pielęgnacja. To właśnie błędy pielęgnacyjne są główną przyczyną, dla której skóra się odwadnia. Trzeba też podkreślić, że o ile cera sucha jest jednym z czterech podstawowych rodzajów obok cery normalnej, mieszanej i tłustej, o tyle odwodniona może być nawet właśnie cera tłusta i trądzikowa.

Jest jeszcze jedna różnica: skóra sucha, jako typ skóry, obejmuje całe ciało i twarz, co najlepiej świadczy o tym, że jest problemem wrodzonym. Z kolei w przypadku skóry odwodnionej suchość pojawia się najczęściej tylko w wybranych partiach ciała, np. na samej twarzy.

Bardzo sucha skóra: których miejsc dotyczy?

Problem suchości skóry (jako nabytej) może dotyczyć tak naprawdę każdego miejsca na ciele, choć niektóre są bardziej podatne na przesuszenie i uszkodzenia bariery hydrolipidowej. Są to między innymi dłonie, które narażone są na kontakt z detergentami, płynami do dezynfekcji na bazie wysuszającego alkoholu czy po prostu na częste mycie zasadowymi mydłami. Sucha skóra dłoni staje się szorstka, piecze, łuszczy się, a w skrajnych przypadkach może pękać, co prowadzi do powstania bolesnych ranek. Pękająca skóra na dłoniach nie tylko powoduje dyskomfort, ale też stanowi „wrota” dla bakterii i grzybów.

Równie problematycznym miejscem są stopy, które dodatkowo muszą dźwigać ciężar całego ciała, co nie pozostaje bez wpływu na kondycję skóry. W ich obrębie znajduje się też bardzo mało gruczołów łojowych, brakuje więc naturalnej substancji natłuszczającej. Warstwa rogowa na piętach jest też grubsza i ma większą tendencję do nadmiernego rogowacenia i pękania. Nadmierna suchość skóry może dotyczyć też nóg, w szczególności łydek.

Zobacz także: Sucha skóra na nogach – jakie są przyczyny i jak skutecznie ją nawilżyć?

Skóra matowa, szorstka i chropowata w dotyku – taka również może być skóra na łokciach i kolanach. W takiej sytuacji jednak warto zachować czujność, ponieważ nierzadko jest to jeden z głównych objawów złej pracy tarczycy. Wyraźnie ciemniejsza skóra na łokciach i kolanach może też świadczyć o tzw. rogowaceniu ciemnym, które zawsze powinno skłonić do wizyty u lekarza, ponieważ jego przyczyny mogą być bardzo poważne, włącznie z chorobami nowotworowymi.

Na przesuszenie szczególnie podatna jest także skóra wokół oczu, co bezpośrednio wynika z jej budowy. Jest ona w tym miejscu bardzo cienka, delikatna i wrażliwa. Niemal pozbawiona jest gruczołów łojowych, więc brakuje jej naturalnej ochronnej powłoki lipidowej. W efekcie bardzo łatwo ulega podrażnieniom, a spadek nawilżenia może przejawiać się nawet pogłębieniem zmarszczek.

Nie można też pominąć suchej skóry głowy, która swędzi, a nieraz mocno się łuszczy (co wcale nie musi oznaczać łupieżu). Za jej przesuszenie odpowiadają najczęściej błędy w pielęgnacji, np. stosowanie nadmiaru środków do stylizacji, mycie gorącą wodą i szamponami z SLS/SLES.

Zobacz także: Najlepsze szampony bez SLS z KWC - TOP 7 naturalnych szamponów

Jak nawilżyć bardzo suchą skórę twarzy i okolic oczu?

Sucha skóra twarzy potrzebuje łagodnego oczyszczania i systematycznego nawilżania. Unikajcie stosowania silnych preparatów myjących, zastąpcie je delikatnymi piankami do mycia twarzy czy aptecznymi emulsjami, które nie będą tak naruszać bariery hydrolipidowej. Zawsze pamiętajcie o przetarciu jej tonikiem po oczyszczaniu, żeby przywrócić fizjologiczne pH i przygotować na kolejne etapy pielęgnacji. Dobrze sprawdzą się toniki nawilżające. Nie musicie rezygnować z peelingu, jednak preparat mechaniczny zastąpcie enzymatycznym, który równie skutecznie usunie martwe komórki naskórka, ale będzie mniej drażniący.

Oczywiście najważniejsze jest nawilżanie i odbudowa bariery ochronnej. Dbanie o suchą skórę twarzy musi więc obejmować nakładanie (rano i wieczorem) kremu, który zawiera zarówno składniki nawilżające, jak i lipidowe. W jego składzie szukajcie humektantów (np. kwas hialuronowy, mocznik, panthenol, gliceryna) i emolientów (naturalne oleje i masła roślinne, np. olej jojoba, olej arganowy). Przesuszona skóra twarzy wymaga też uzupełniania braków ceramidów. Dodatkowo 1-2 razy w tygodniu nałóżcie nawilżającą maseczkę.

W skórę okolic oczu codziennie wklepujcie dobry krem, który równocześnie ją nawilży i poprawi elastyczność. Pomocne będą także płatki pod oczy nasączone pielęgnującą esencją.

Zobacz także: Domowa maseczka nawilżająca – jak zrobić i jak stosować?

Jak nawilżyć bardzo suchą skórę ciała?

Nawilżanie i pielęgnacja suchej skóry ciała nie różni się bardzo od zaleceń dotyczących twarzy. Przyjrzyjcie się dokładnie składowi stosowanych żeli pod prysznic czy płynów do kąpieli (pamiętajcie jednak, że długie gorące kąpiele nie są wskazane). Wybierajcie te o krótszym i bardziej naturalnym składzie, a najlepszym rozwiązaniem będą płyny z emolientami, nawet takie, które przeznaczone są do kąpieli dla dzieci. Są one bardzo łagodne i już w trakcie mycia ciała dbają o odbudowę powłoki ochronnej.

Kolejnym obowiązkowym krokiem jest rozprowadzenie balsamu nawilżającego i natłuszczającego. Przy bardzo suchej skórze najlepiej sprawdzą się te o bardziej treściwej konsystencji, np. w formie mleczka. Pielęgnacja bardzo suchej skóry może opierać się również na nakładaniu naturalnych olejów roślinnych, np. wspomnianego już oleju jojoba, arganowego. Sen z powiek spędzają wam suche łokcie i kolana? Jeśli zwykłe balsamy i oleje nie pomagają, spróbujcie nakładać maść na bardzo suchą skórę, np. maść z witaminą A.

Pielęgnacja bardzo suchej skóry dłoni i stóp

Jeśli zmagacie się z suchą skórą na dłoniach, regularnie nakładajcie dobry krem do rąk (najlepiej po każdym myciu) i chrońcie je przed detergentami, zakładając rękawiczki podczas prac domowych. Raz w tygodniu wykonajcie tzw. olejowanie dłoni.

W przypadku przesuszonych stóp i twardych pięt systematycznie złuszczajcie zrogowaciały naskórek i zmiękczajcie go, stosując kremy do stóp z mocznikiem. Sucha skóra potrzebuje nieraz bardzo intensywnej pielęgnacji, którą zapewnicie, rozprowadzając taki preparat grubszą warstwą i pozostawiając na noc (załóżcie bawełniane skarpetki, żeby nie wybrudzić pościeli).

Dieta zwiększająca nawodnienie skóry

Nie sposób pominąć roli diety w przywracaniu skórze nawodnienia. Nawilżanie skóry od wewnątrz polega nie tylko na wypijaniu odpowiedniej ilości płynów (ok. 2 litrów wody dziennie), ale również na wprowadzeniu pokarmów bogatych w składniki, które są kluczowe dla jej zdrowia i prawidłowego funkcjonowania. Wspomnianych już nienasyconych kwasów tłuszczowych szukajcie w tłustych rybach, olejach roślinnych, orzechach. Owoce i warzywa stanowią natomiast źródło równie ważnych witamin: A, E i C. Warto zadbać też o odpowiednią podaż siarki (jaja, pistacje, migdały), cynku (pestki dyni i słonecznika, owoce morza), miedzi (wątróbka, sezam, kakao).

Sucha skóra u noworodka

Czy sucha skóra u noworodka oznacza, że już zawsze taka będzie? Niekoniecznie. Skóra po narodzinach nie funkcjonuje jeszcze prawidłowo. Gruczoły łojowe dopiero zaczynają pracować, powoli „rozkręca się” też mechanizm termoregulacji. Skóra o wiele bardziej jest więc podatna na przesuszenie i podrażnienia. Dlatego przygotowując kąpiel, warto sięgać po emolienty dla dzieci, które zadbają o delikatną skórę niemowlaka.