Alkohol cetylowy, a dokładniej alkohol cetylowy oksyetylenowany 20 molami tlenku etylu (Ceteth-20), to substancja myjąca, która usuwa zanieczyszczenia z powierzchni skóry i włosów. Pełni także rolę emulgatora i stabilizatora w kosmetykach. Można go spotkać nie tylko w detergentach, ale także we wszelkiego rodzaju kremach, balsamach i odżywkach.
Spis treści:
Ceteth-20 to substancja, która dla uproszczenia określana będzie poniżej alkoholem cetylowym. Należy ją jednak wyodrębnić od pozostałych składników kosmetycznych z tej samej grupy, które różnią się od siebie liczbą moli tlenku etylenu (Ceteth-2, Ceteth-10).
Alkohol cetylowy to ciało stałe, które dobrze rozpuszcza się w wodzie, a słabiej w oleju. Jest hydrofilowy, czyli wodolubny. Pozostaje stabilny w kwaśnym pH, ale w silnie alkalicznym środowisku ulega rozpadowi (hydrolizie). Jest kompatybilny z twardą wodą, która zawiera głównie jony wapnia i magnezu.
Ceteth-20 to niejonowa substancja powierzchniowo czynna powstała z połączenia glikolu polietylenowego i alkoholu cetylowego. Ten drugi natomiast otrzymuje się na drodze redukcji wodorem kwasu palmitynowego, który jest jednym z najczęściej występujących w przyrodzie kwasów tłuszczowych. Można go znaleźć między innymi w oleju palmowym i kokosowym, a także w łoju, czyli tłuszczu zwierzęcym.
Alkohol cetylowy w kosmetykach pełni rolę emulgatora O/W (olej w wodzie), a także wpływa na stabilność i jakość piany w połączeniu z anionowymi surfaktantami.
Składnik ten pełni głównie rolę oczyszczającą, dlatego wspomaga działanie detergentów w produktach myjących. Ułatwia rozprowadzanie kosmetyku na włosach i skórze, ponieważ ogranicza tarcie podczas aplikacji. Zmniejsza także tłustość i lepkość kremu, żelu lub balsamu. Jest emulgatorem – pozwala łączyć składniki tłuszczowe z roztworami wodnymi. Spełnia funkcję modyfikatora reologii, czyli poprawia konsystencję w preparatach myjących dzięki tworzeniu tzw. mieszanych miceli. Działa ponadto jako solubilizator, co oznacza, że umożliwia stworzenie roztworu z użyciem substancji trudno rozpuszczalnych w wodzie, takich jak kompozycje zapachowe czy wyciągi roślinne.
Ceteth-20 jest środkiem powierzchniowo czynnym (surfaktantem), to znaczy, że ma zdolność adsorbowania się w miejscu zetknięcia się roztworu z fazą gazową, ciekłą lub stałą, dzięki czemu obniża napięcie powierzchniowe. Ta właściwość alkoholu cetylowego sprawia, że jest cennym składnikiem kosmetyków myjących oraz skutecznym emulgatorem.
Alkohol cetylowy jest przede wszystkim składnikiem kosmetyków, które mają za zadanie oczyścić powierzchnię skóry i włosów. Jest dodawany również dla poprawy lub utrzymania konsystencji produktu, dlatego można go znaleźć w wielu kremach i balsamach do codziennej pielęgnacji. Ceteth-20 jest składnikiem między innymi:
Alkohol cetylowy jest również komponentem kosmetyków do makijażu, takich jak płynny róż lub rozświetlacz oraz błyszczyk do ust i tusz do rzęs.
Wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa stosowania alkoholu cetylowego wynikają z potencjalnej zawartości dioksanu w środkach pianotwórczych i detergentach, między innymi tych, które mają w nazwie człon PEG (czyli glikol polietylenowy). Dioksan może być przyczyną podrażnień oczu i błon śluzowych nosa, a także podejrzewa się, że jest rakotwórczy. Czasem nie da się uniknąć jego śladowej ilości w kosmetykach, nawet przy zachowaniu odpowiednich standardów produkcji i zastosowaniu się do odgórnych regulacji. Z badań przeprowadzonych nad tą substancją wynika jednak, że w ilości mniejszej niż 10 ppm nie działa szkodliwie na organizm człowieka. Dioksan jest ponadto cieczą lotną, więc łatwo jest się go pozbyć w procesie produkcji, a jeśli już dostanie się do kosmetyku, szybko wyparowuje z powierzchni skóry.
Nie ma informacji na temat szkodliwych połączeń alkoholu cetylowego z innymi składnikami kosmetyków.
Ceteth-20 to substancja bezpieczna, nietoksyczna, dopuszczona do stosowania jako składnik kosmetyków. Ma niski potencjał alergizujący. Nie działa komedogennie, czyli nie zapycha porów. Powinny uważać na niego osoby z cerą szczególnie wrażliwą, ponieważ może ją podrażniać. Przed zastosowaniem kosmetyku warto wykonać próbę na niewielkim obszarze skóry, żeby upewnić się, że nie wywołuje uczulenia lub innych niepożądanych efektów.
Alkohol cetylowy jest substancją organiczną, ale proces produkcji dla celów kosmetycznych ma charakter syntetyczny. Ceteth-20 może być składnikiem pochodzenia roślinnego, ponieważ kwas palmitynowy, z którego uzyskuje się alkohol cetylowy, znajduje się w oleju palmowym lub kokosowym, a także zwierzęcego – źródłem tego składnika są także tłuszcze zwierzęce.
Ceteth-20 jest łatwo biodegradowalny i nie kumuluje się w środowisku naturalnym. Trzeba jednak mieć na uwadze, że glikol polietylenowy używany w produkcji tego składnika może pochodzić z procesu rafinacji ropy naftowej. Jako że źródłem kwasu palmitynowego jest olej palmowy, warto upewnić się, że kosmetyk posiada odpowiednie certyfikaty i jego produkcja nie wpłynęła negatywnie na ekosystem w związku z wycinką lasów tropikalnych.
Składnik może działać drażniąco na skórę i wydzielać szkodliwy dioksan. Nie powinien być stosowany na okolice oczu i ust, do higieny jamy ustnej, w kosmetykach dla dzieci i kobiet w ciąży i nie należy go nakładać na uszkodzoną skórę.