Sodium Acetate właściwości i zastosowanie

Octan sodu – zastosowanie i właściwości chemiczne

Octan sodu (Sodium Acetate), inaczej etanian sodu lub sól sodowa kwasu octowego, jest organicznym związkiem chemicznym wykorzystywanym w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym, spożywczym i tekstylnym. W produktach do higieny osobistej oraz pielęgnacji skóry i włosów pełni głównie funkcję konserwantu, regulatora kwasowości i substancji maskującej.

Spis treści:

• Octan sodu – właściwości
• Zastosowanie octanu sodu w kosmetykach
• W jakich kosmetykach można znaleźć octan sodu?
• Jak otrzymać octan sodu w domowych warunkach?
• Z czym nie łączyć octanu sodu?
• Czy octan sodu jest składnikiem pochodzenia naturalnego?
• Efekty uboczne
• Wpływ octanu sodu na środowisko

Octan sodu – właściwości

Octan sodu jest organicznym związkiem chemicznym powstałym na skutek reakcji kwasu octowego z zasadą sodową. Ma formę bezbarwnych i bezwonnych kryształków lub granulatu. Dobrze rozpuszcza się w wodzie (w temperaturze 20°C), słabiej w rozpuszczalnikach organicznych, takich jak etanol. W roztworze wodnym ma odczyn zasadowy – pH 7,5–9.

Wyróżnia się dwie postaci soli sodowej kwasu octowego: trójwodny octan sodu i octan sodu bezwodny. W pierwszej z nich jedna cząsteczka soli jest otoczona trzema cząsteczkami wody. Druga postać stanowi czystą sól, bez udziału wody, która charakteryzuje się wysoką temperaturą topnienia wynoszącą około 325°C.

Octan sodu jest substancją higroskopijną, co oznacza, że chłonie wilgoć z otoczenia. Ulega wtedy częściowej odwracalnej hydrolizie i wydziela zapach octu.

Zastosowanie octanu sodu w kosmetykach

Octan sodu wykorzystuje się w produkcji kosmetyków do higieny osobistej i codziennej pielęgnacji ciała, włosów i paznokci, a także do makijażu. Składnik ten nie ma właściwości odżywiających skóry. Jego działanie ogranicza się do zachowania świeżości oraz odpowiedniej konsystencji i kwasowości kosmetyków. Pełni funkcję:

• konserwantu,
• regulatora pH,
• substancji maskującej,
• stabilizatora,
• sekwestrantu.

Konserwanty są ważnym elementem procesu tworzenia kosmetyków, ponieważ zapobiegają zanieczyszczeniu produktu bakteriami i pleśniami, a ponadto przedłużają okres ich przydatności i zapewniają bezpieczeństwo stosowania. Obecność substancji bakteriobójczych, takich jak octan sodu, jest szczególnie istotna w kremach i balsamach, które są używane codziennie, a więc często otwierane i nakładane palcami. Do zanieczyszczenia może dojść także poprzez wielokrotne zastosowanie tego samego pędzla lub pozostawienie kosmetyku przed dłuższy czas bez zakrętki czy przykrywki. Octan sodu jest skutecznym środkiem przeciwdrobnoustrojowym (zwalczającym bakterie i grzyby) nawet w niskich stężeniach – mniejszych lub równych 0,6%.

Sól sodowa kwasu octowego pełni rolę sekwestrantu, czyli substancji wiążącej kationy metali wielowartościowych, co oznacza, że wpływa na stabilność, właściwości fizyczne i wygląd produktu. Ma również zdolność maskowania i niwelowania niepożądanych zapachów. Reguluje kwasowość kremów, balsamów i innych kosmetyków, które mają styczność ze skórą, co jest szczególnie ważne dla zachowania jej odpowiedniego pH, a co za tym idzie właściwego mikrobiomu. Zbyt kwaśne lub zbyt zasadowe pH prowadzi m.in. do zaburzenia produkcji sebum, co skutkuje powstawaniem zaskórników lub przesuszeniem cery.

Octan sodu jest wykorzystywany jako wypełnienie ogrzewaczy do rąk i stóp. Po stymulacji mechanicznej (np. potrząśnięciu) związek ten krystalizuje się i wydziela ciepło.

W jakich kosmetykach można znaleźć octan sodu?

Właściwości octanu sodu pozwalają na zastosowanie go w szerokiej gamie produktów do pielęgnacji skóry twarzy i ciała oraz włosów. Jest składnikiem kosmetyków myjących i kondycjonujących. Znajduje się m.in. w :

• kremach rozgrzewających,
• perfumach,
• balsamach,
• szamponach przeciwłupieżowych,
• szamponach do włosów farbowanych lub rozjaśnianych,
• odżywkach do włosów,
• serach przeciwzmarszczkowych,
• maseczkach,
• tonikach oczyszczających i płynach micelarnych,
• kremach nawilżających,
• tuszach do rzęs,
• lakierach do paznokci.

Octan sodu może być składnikiem produktów myjących przeznaczonych dla dzieci, na przykład szamponów. Zarejestrowane przez Cosmetic Ingredient Review stężenia tego związku w kosmetykach mieszczą się w przedziale 0,0002–0,5.

Jak otrzymać octan sodu w domowych warunkach?

Octan sodu można przygotować samodzielnie w prosty i tani sposób. Do reakcji wykorzystuje się składniki dostępne w każdym sklepie, czyli ocet (kwas octowy 5–8%) i wodorowęglan sodu (sodę oczyszczoną). Otrzymany z nich roztwór należy odparować do momentu, w którym powstaną bezbarwne kryształki.

Przygotowaną w ten sposób substancję można wykorzystać na przykład do stworzenia ogrzewacza do dłoni, który przyda się w mroźne zimowe dni. Kryształki soli sodowej kwasu octowego wsypuje się do niewielkiego naczynia, na przykład butelki, a następnie podgrzewa go w kąpieli wodnej. Octan sodu powinien się całkowicie rozpuścić. Po wystygnięciu nadal będzie miał postać cieczy. W celu ponownego rozgrzania naczynia należy nim potrząsnąć. Substancja przyjmie formę kryształu i wydzieli się pożądane ciepło.

Z czym nie łączyć octanu sodu?

Nie ma informacji na temat szkodliwych interakcji octanu sodu z innymi składnikami wykorzystywanymi w kosmetykach. Dobrze łączy się z większością substancji. Jest środkiem bakteriobójczym i grzybobójczym. Pojawia się w wielu różnych formulacjach.

Czy octan sodu jest składnikiem pochodzenia naturalnego?

Octan sodu jest związkiem organicznym. Występuje naturalnie w niektórych roślinach. W produkcji na skalę przemysłową otrzymywany jest w wyniku fermentacji bakteryjnej cukru, melasy i alkoholu. Powstaje także poprzez syntezę chemiczną z aldehydu octowego. Nie zawiera substancji pochodzenia zwierzęcego, jest więc składnikiem kosmetycznym odpowiednim dla wegan.

Efekty uboczne

Sól sodowa kwasu octowego jest składnikiem przebadanym i bezpiecznym do stosowania w kosmetykach. Może wywołać reakcję alergiczną u osób uczulonych na ocet. Rzadko pojawiają się efekty uboczne w postaci świądu czy zaczerwienienia.

Wpływ octanu sodu na środowisko

Nie odnotowano negatywnego wpływu octanu sodu na środowisko naturalne.