Cellulose właściowości i zastosowanie

Celuloza – czysta, syntetyczna. Gdzie występuje?

Celuloza (Cellulose) jest naturalnym polimerem wykorzystywanym między innymi w branży farmaceutycznej (do tworzenia kapsułek), papierniczej, włókienniczej i spożywczej. W kosmetyce stosuje się głównie jej pochodne, które wpływają na konsystencję produktu i ułatwiają jego aplikację na skórze lub włosach.

Spis treści:

• Właściwości celulozy
• Zastosowanie celulozy
• W jakich kosmetykach można znaleźć celulozę?
• Hydroxyethylcellulose i inne pochodne celulozy
• Z jakimi składnikami kosmetyków nie łączyć celulozy?
• Efekty uboczne stosowania celulozy
• Celuloza – gdzie występuje? Czy jest to składnik pochodzenia naturalnego?

Właściwości celulozy

Celuloza jest polisacharydem zbudowanym m.in. z glukozy, który występuje w przyrodzie. Można go znaleźć w ścianach komórkowych roślin oraz niektórych grzybów, glonów i bakterii. Występuje w bawełnie, lnie i jucie. Substancję tę otrzymuje się z włókna drzewnego metodą siarczanową lub natronową. Przeciętne drewno zawiera jej aż 45–60%. Pozyskiwanie celulozy polega na oddzieleniu jej od ligniny.

Składnik ten ma postać bezbarwnego ciała stałego w kształcie nitek. Celuloza mikrokrystaliczna, którą najczęściej wykorzystuje się w kosmetyce, przyjmuje formę białego proszku. Nie ma charakterystycznego zapachu ani smaku.

Celuloza jest nierozpuszczalna w wodzie, ale można ją rozrobić za pomocą enzymów zwanych celulazami. Higroskopijne (mające zdolność wiązania się z wodą) mogą być natomiast pochodne celulozy, np. hydroksyetyloceluloza (Hydroxyethylcellulose), która powstaje w wyniku reakcji celulozy z tlenkiem etylenu.

Zastosowanie celulozy

Syntetyczne pochodne celulozy wykorzystywane są w kosmetyce głównie ze względu na ich zdolność tworzenia i stabilizowania konsystencji w produkcie. Pełnią rolę:

• lepiszcza – pomagają połączyć składniki;
• modyfikatora reologii – wpływają na konsystencję kosmetyku oraz jego zdolność do rozprowadzania się na skórze i jakość sensoryczną;
• stabilizatora emulsji – zapobiegają rozwarstwianiu się mieszaniny;
• regulatora lepkości – zwiększają lepkość kosmetyku;
• zagęstnika – tworzą strukturę żelu;
• konserwującą – przyczyniają się do przedłużenia trwałości produktu, sprawiają, że nie traci on swoich właściwości zbyt szybko;
• pianotwórczą – wpływają na jakość piany w produktach myjących.

Niektóre z tych popularnych polimerów organicznych mają także za zadanie stworzenie lekkiego filmu ochronnego, który ma zapobiegać szkodliwemu wpływowi m.in. promieniowania słonecznego i innych czynników środowiskowych. Zastosowane w kosmetykach do pielęgnacji chronią także skórę przed nadmierną utratą wody przez naskórek.

W jakich kosmetykach można znaleźć celulozę?

Ponieważ w przemyśle kosmetycznym wykorzystuje się nie tylko celulozę, ale także jej pochodne, zastosowanie tej substancji jest bardzo szerokie. Wpływa przede wszystkim na konsystencję produktu. Można ją znaleźć w produktach do higieny osobistej, codziennej pielęgnacji skóry i włosów oraz makijażu, takich jak:

• pudry,
• kosmetyki kolorowe,
• szampony,
• balsamy do ciała,
• kremy do twarzy,
• pasty do zębów,
• produkty do golenia,
• żele do mycia twarzy i ciała,
• emulsje do ciała,
• balsamy do opalania,
• mleczka do demakijażu,
• maseczki do twarzy,
• płyny do kąpieli,
• peelingi,
• antyperspiranty,
• kremy do dłoni i stóp.

Zalecane stężenie celulozy zależy od tego, który z polimerów jest wykorzystywany w produkcji kosmetyku. W przypadku hydroksyetylocelulozy jest to 0,5–4%.

Hydroxyethylcellulose i inne pochodne celulozy

Biopolimery pochodzące z celulozy różnią się od siebie pewnymi właściwościami fizycznym, między innymi zdolnością do rozpuszczania się w wodzie i wiązania z nią, co wpływa na ich funkcje i możliwości zastosowania w różnych kosmetykach do makijażu, higieny osobistej czy pielęgnacji skóry. Oto krótka charakterystyka poszczególnych pochodnych celulozy:

• metyloceluloza – pochodna rozpuszczalna w wodzie, ma odczyn obojętny; tworzy strukturę żelu w maseczkach i pastach do zębów, a w szamponach i kremach do golenia jest regulatorem lepkości i stabilizatorem piany;
• etyloceluloza – polisacharyd rozpuszczalny w acetonie i octanie butylu; wykorzystuje się go do tworzenia kosmetyków do makijażu „long lasting” (czyli takich, które długo utrzymują się na skórze), ponieważ ma właściwości filmotwórcze; zagęszcza fazę wodną;
• hydroksyetyloceluloza – kompatybilna z anionowymi i niejonowymi substancjami powierzchniowo czynnymi; stabilna w szerokim zakresie pH (3–11); pochłania zapach potu, dlatego stosuje się ją w antyperspirantach;
• karboksymetyloceluloza – zagęstnik w kremach i pastach do zębów; mocno kleista i nierozpuszczalna w rozpuszczalnikach organicznych;
• metylohydroksyetyloceluloza – rozpuszczalna w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych; w kosmetyce wykorzystywana jako zagęstnik roztworów wodnych i stabilizator emulsji O/W (olej w wodzie).

Z jakimi składnikami kosmetyków nie łączyć celulozy?

Nie stwierdzono, żeby celuloza lub jej pochodne wchodziły w niepożądane interakcje z innymi składnikami kosmetyków.

Efekty uboczne stosowania celulozy

Celuloza i jej pochodne zostały uznane za składniki bezpieczne przez CIR (Cosmetics Ingredient Review) – niezależną organizację, która orzeka o bezpieczeństwie substancji zawartych w kosmetykach. Mają niski potencjał alergenny i nie podrażniają skóry. Wątpliwość może budzić fakt, że do syntezy hydroksyetylocelulozy wykorzystuje się tlenek etylenu. Jest to składnik, który nie może znajdować się w żywności, ale jego zastosowanie w produkcji kosmetyków nie powinno budzić obaw.

Celuloza – gdzie występuje? Czy jest to składnik pochodzenia naturalnego?

Celuloza jest jednym z najbardziej pospolitych polimerów organicznych na świecie. Występuje naturalnie w roślinach zielonych, niektórych glonach i lęgniowcach (pleśniach wodnych). Można ją znaleźć w powszechnie wykorzystywanych składnikach, takich jak bawełna, drewno i suszone konopie. Jest rozwiązaniem ekologicznym i wegańskim. Nie odnotowano negatywnego wpływu celulozy i jej pochodnych na środowisko naturalne. Są nietoksyczne i łatwo biodegradowalne.