Tlenek żelaza (Iron Oxide) to nieorganiczna substancja chemiczna pozyskiwana metodami syntetycznymi. Jest to związek mineralny zbudowany z żelaza i tlenu. Stanowi matowy pigment nadający głównie czerwone, żółte i czarne zabarwienie kosmetykom, w związku z czym jest to środek barwiący. W naturze występuje w mineralnym magnetycie. Stosowany jest przede wszystkim w produktach kosmetycznych przeznaczonych do makijażu, z których wyróżnić możemy podkłady, szminki, pudry, cienie i korektory. Ponadto na szeroką skalę wykorzystywany jest w kosmetykach pielęgnacyjnych czy kremach przeciwsłonecznych, również jako środek barwiący gotowy produkt.
Spis treści:
Tlenek żelaza jest silnie sproszkowanym pigmentem pozyskiwanym z minerałów, przybierającym postać drobnego, lekkiego proszku. Jest nierozpuszczalny w wodzie, wobec czego może być stosowany w kosmetykach na bazie oleju. Tlenek żelaza jest powszechnie używany w preparatach przeznaczonych do makijażu oczu, ust czy całej twarzy. Występuje w trzech podstawowych odcieniach, tj. czerwonym, czarnym i żółtym. Tlenek żelaza dostępny jest w kilku bardzo ziemistych kolorach, w związku z czym nie można uzyskać dzięki jego zastosowaniu w szmince klasycznego odcienia czerwieni, a jedynie ceglastoczerwony. W kosmetykach stosuje się 16 różnych odmian tej substancji. Ich mieszanie ze sobą w odpowiednich stężeniach pozwala nadać odpowiednie zabarwienie w gotowym produkcie. Tlenek żelaza w kosmetyce ceniony jest również za skuteczną ochronę przeciwko promieniowaniu UV, stąd wykorzystywany jest również w produktach przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej. Jego charakterystyczną cechą jest zatem wysoka odporność na światło widzialne.
Tlenek żelaza charakteryzuje się:
Tlenki żelaza stosowane w kosmetykach pozyskiwane są metodami syntetycznymi, pomimo że występują naturalnie w przyrodzie. Te naturalne formy są jednak mniej bezpieczne niż ich syntetyczne odpowiedniki, ze względu na częste zanieczyszczenia metalami ciężkimi wynikające z niekontrolowanego środowiska naturalnego, w którym występują. Otrzymywany syntetycznie tlenek żelaza pozbawiony jest typowych zanieczyszczeń, głównie arsenu i ołowiu. Inną przewagą syntetycznie pozyskanego tlenku żelaza nad jego organicznym odpowiednikiem jest szeroki zakres odcieni i czystość barwy kosmetyków. Właściwości dyspergujące i wysoka odporność na światło zapewniają uzyskanie intensywnego koloru z dużą głębią w produkcie końcowym.
Najczęściej tlenek żelaza znajduje swoje zastosowanie w kosmetykach mineralnych przeznaczonych do makijażu, w których odpowiedzialny jest za odpowiednie zabarwienie. Spośród produktów upiększających, gdzie stanowi pigment barwiący, wyróżnić możemy:
Tlenek żelaza zapewnia bardzo dobre krycie. Już niewielkie ilości pigmentu nadają mocne zabarwienie. Nie wykazuje żadnych właściwości błyszczących, tak jak mika, czyli pigment stosowany w kosmetykach o perłowym charakterze, w związku z czym produkty z zawartością tlenków żelaza przybierają matowe wykończenie.
W kosmetykach przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej tlenek żelaza stosuje się w celu uzyskiwania odpowiedniego odcienia koloryzujących kremów z filtrem. Wykazuje on, podobnie jak stosowane jako filtry tlenek cynku i dwutlenek tytanu, właściwości odbijające światło widzialne, zatem chroni skórę przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB. Najczęściej krem przeciwsłoneczny z zawartością tlenku żelaza spotkamy w formie barwiącej, co docenią głównie osoby o ciemnym fototypie skóry, którym zależy na tym, aby produkt nie bielił skóry po jego nałożeniu na twarz, co w standardowych kosmetykach z filtrami mineralnymi jest często nieuniknione. Preparaty z filtrem UV zawierające tlenek żelaza, a w szczególności połączony z filtrami mineralnymi, tj. tlenkiem i dwutlenkiem tytanu, wykazują wysokie właściwości chroniące skórę przed światłem niebieskim, co ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu powstawania przebarwień.
Tlenek żelaza dobrze współdziała z wszystkimi składnikami. Nie odnotowano niekorzystnych interakcji z jakimkolwiek innym związkiem chemicznym zawartym w kosmetykach.
Tlenek żelaza nie jest związkiem odzwierzęcym, więc jak najbardziej może być stosowany przez wegan. Jest to składnik pochodzenia naturalnego, jednak do produkcji kosmetyków wykorzystuje się jego syntetyczną wersję.
Nie ma wyraźnych przeciwwskazań do stosowania kosmetyków z zawartością tlenku żelaza, o ile nie stwierdzono alergii na ten składnik. Ogólnie rzecz ujmując, tlenki żelaza są dobrze tolerowane przez większość typów cer, nawet tych wrażliwych. Najwięcej reakcji alergicznych odnotowano u osób stosujących tusze do rzęs z zawartością tlenku żelaza, niemniej jednak jakiekolwiek działania niepożądane należą do rzadkości.
Uważa się, że tlenek żelaza nie wpływa negatywnie na środowisko naturalne, w którym jest wszechobecny. Jedynie bardzo wysokie stężenia tego związku mogą wpływać szkodliwie na organizmy żywe. Brak jest doniesień o negatywnych skutkach tlenku żelaza na środowisko – nawet biorąc pod uwagę jego rozprzestrzenienie, to odnotowywane stężenia są znaczne niższe niż te, które mogą powodować negatywne skutki zdrowotne w organizmach środowiskowych.